Быйыл гәзитебеҙҙә донъя күргән иң яҡшы яҙмалары өсөн түбәндәге ижадсылар “Башҡортостан”дың 2011 йылғы
лауреаттары тип билдәләнде:

БЕЙЕШЕВА Ләлә Ғибаҙулла ҡыҙы, “Аҡ тирмә” милли-мәҙәни үҙәге рәйесе – “Матбуғаттың тәьҫир көсө” (8 ғинуар), “Аллаһы Тәғәлә ер өләшкәндә” (22 ғинуар), “Ил яҙмышы – ир-ат ҡулында” (19 февраль), “Уйҙар, уйҙар...” (9 декабрь) тигән көнүҙәк мәҡәләләре һәм гәзитте әүҙем пропагандалағаны өсөн;

ҒҮМӘРОВ Сәлимйән Ялал улы, матбуғат ветераны, Башҡортостандың атҡаҙанған уҡытыусыһы – “Тоғролоҡ” (24 февраль), “Тормош мәҙәктәре” (18 июнь), “Бөгөнгө мәктәпкә бер ҡараш” (2 август) тигән яҙмалары һәм гәзитте әүҙем пропагандалағаны өсөн;

Бына-бына яңы йылға аяҡ баҫырға торабыҙ. Барыбыҙҙың да кәйеф ифрат шәп. Шыршыларҙа уттар емелдәй. Ә бына ошо мәлдә сабыйҙары донъяға килгән әсәй-атайҙарҙың ҡыуаныстарын, уй-хистәрен әйтеп бөтөргөһөҙ.
Өфөлә тәү тапҡыр Сабыйҙар көнө билдәләнде. Ул 6-сы балалар табыу йортонда үтте. Ҡулдарына баҙрап торған гөлләмәләр тотҡан бәхетле атайҙар, олатай-өләсәйҙәр бәпес алырға килде.
Иң беренсе булып сабыйын ҡулына Баймаҡ егете Рәфил Әминев алды. Кәләше Ғәлиә шалҡан кеүек ул тапҡан. Бәхеттәре йөҙөнә сыҡҡан йәштәрҙе ҡотлап, Башҡортостандың ЗАГС идаралығы начальнигы Зифа Әбүбәкирова уларҙың ҡулына тыуыу тураһында таныҡлыҡ тапшырғас:
– Һеҙҙе иң бәхетле көнөгөҙ менән ихлас ҡотлайбыҙ, сабыйығыҙҙы матур, сәләмәт, илебеҙгә файҙалы кеше итеп үҫтерегеҙ, – тине.

Башҡортостан Президенты Рөстәм Хәмитовтың иң яҡшы лоббист булған Рәсәй төбәк лидерҙарының тәүге тиҫтәһендәге рейтингы тағы ла үҫте. “Независимая газета”ның заказы буйынса иҡтисади яңылыҡтар агентлығы 2011 йылдың ноябрендә үткәргән тикшереү һөҙөмтәләре ошо хаҡта һөйләй.
Төбәк лидерҙары исемлегендә “Көслө һөҙөмтәлелек” номинацияһында Башҡортостан Президенты Рөстәм Хәмитов, Кемерово өлкәһе губернаторы Аман Тулеевты (3,98 балл) артта ҡалдырып, етенсе урынды ышаныслы биләй. 2011 йылдың октябрендә Башҡортостан Президентының рейтингы 4,02 балл булһа, ноябрҙә был күрһәткес яҡшырған һәм 4,06 балл тәшкил иткән.

Һәр Яңы йылды әҙәм балаһы яңы өмөттәр, яҡшы, яҡты киләсәккә ышаныс, изге теләктәр менән ҡаршы ала. 2012 йыл — Аждаһа йылы ниндәй булыр һуң? Был хаҡта төрлө йондоҙнамәләр, күрәҙәселәр, аҡыл эйәләре төрлөсә фараз итә. Кемдер ҡурҡыта, кемдәрҙер яҡшы булырына ышандыра. Гәзит уҡыусыларға яҡшы таныш, күптәрҙе ауыр сырхауҙарҙан, тормошта була торған күңелһеҙлектәрҙән арындырыусы танылған экстрасенс-дауалаусы Альбина ИШБУЛАТОВА киләһе Аждаһа йылы тураһында бына нимә ти:
— Аждаһа — көслө билдә, шуға күрә бөтә яҡтан ҡарағанда ла бик етди йыл тыуырға оҡшай. Ул һыуҙа йөҙә, ут менән һулай һәм һауала оса. Уның ауыҙынан ут, һыу һәм алтын бөркөлөп тора. Аждаһа ҡабырсыҡ эсендә йәшәй, ялтырарға, еңергә ярата, тау тишегенә йәки һыу аҫтына инеп йәшеренә, бер аҙ ял итеп алғас, тағы көрәшкә күтәрелә һәм еңеүгә ирешә.
Аждаһа йылын ниндәй табында ҡаршылаһаҡ, был йылда беҙгә бәхет йылмайыр һуң?

Яңы йылдың үҙенә генә хас серле, сихри байрам булыуына күнеккәнбеҙ. Тыуасаҡ йыл төнөндә мөғжизә көтәбеҙ, уның мотлаҡ буласағына ышанабыҙ.
Кисәне һәм табынды йәмләүгә барлыҡ оҫталығыбыҙҙы һалабыҙ, аш-һыу хәстәрләйбеҙ, йорт-еребеҙҙе күркәмләндерәбеҙ. Ҡупшыҡай шыршыны үҙенә саҡырып торған төҫлө уттар гөлләмәһе — гирляндалар менән биҙәү ғәҙәтебеҙгә һеңгән. Етмәһә, хәҙер йәнең теләгәнен һатып алырға мөмкин. Мәлендә аҡса янсыҡтарын ҡалынайтып ҡалырға тырышыусы эшҡыуарҙар ихтыяжды ҡәнәғәтләндереү өсөн бөтә тырышлығын һала. Яңы йыл алдынан сауҙа нөктәләрендәге фейерверк, петарда һәм бенгаль уттарын өлкәндәр ҙә, үҫмерҙәр ҙә һатып ала. Байрам мәлендә бер кем дә уларҙың сифаты менән артыҡ ҡыҙыҡһынып тормай. Һөҙөмтәһен фаразлайһы түгел: бындай хәүефле “уйынсыҡтарҙы” файҙаланған саҡта кемдер йәрәхәтләнә, икенсеһе янғынға юлыға, өсөнсөһө бәхетһеҙлеккә тарый... Һәр ялтыраған әйберҙең алтын булмауына бәлә килгәс кенә ышанаһың.

ЗАГС хеҙмәткәрҙәренең эшмәкәрлеге гражданлыҡ хәле акттарын теркәү, статистика мәғлүмәттәре туплау менән генә сикләнмәй, ҡыҙыҡлы, фәһемле осрашыуҙар үткәреү менән дә ихлас шөғөлләнә улар. Әйҙәгеҙ, шундай иҫтә ҡалырлыҡ ваҡиғаларҙы барлайыҡ.

“Игеҙәктәр йондоҙлоғо”

Мәләүез районының ЗАГС бүлеге коллективы “Игеҙәктәр йондоҙлоғо” тип аталған байрамға йәш ғаиләләр менән бергә 50 йыл татыу ғүмер кисергән тормош юбилярҙарын да саҡырҙы.
Ғаиләлә игеҙәктәрҙең донъяға килеүе — ата-әсә өсөн генә түгел, ә яҡындары, хатта таныш түгел ҡала халҡы өсөн дә үҙенсәлекле ваҡиға.

Таңсулпан ҒАРИПОВА, яҙыусы, Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһы лауреаты:

— 2011 йыл. Тиҙҙән уның һуңғы сәғәттәре, көрт аҫтында ҡалған ҡауландай, тарих төпкөлөнә уйылыр. 2010 йыл үҙенең өтөп-көйҙөрөп алып барған эҫеләре, ҡоро елдәре, янғындары менән ҡурҡыта биреп алғайны. Быйылғы йыл, шөкөр, эҫенән, ҡоролоҡтан ярылған ер яраларын шифалы ямғырҙары менән йыуҙы, сарсауҙан йәшәүгә өмөтө ҡалмаған ағас тамырҙарына ҡабаттан һут йүгерҙе — июнь аҙаҡтарында, һуңлап булһа ла, имәндәр шаулап япраҡ ярҙы. Ҡырҙарыбыҙҙа иген уңды, ағастарҙа емеш мул булды, түтәлдәрҙә йәшелсә емерелеп үҫте. Крәҫтиән хужалыҡтары малға ҡышҡа етерлек кенә түгел, киләһе йылда ла ашатырлыҡ аҙыҡ запасы туплай алды.

Зиннур Нурғәлин, ғалим:

– Илебеҙ Аждаһа йылына ҙур өмөт менән аяҡ баҫа. Халыҡ яҡшы, тыныс тормошҡа ынтыла һәм уға лайыҡ. Илдә барған ваҡиғалар шул турала һөйләй.
Үҙемә ҡалһа, мине ғалим дәрәжәһенә еткергән “Башҡортостан” менән дуҫлыҡты өҙмәҫкә ине. Бынан теүәл 51 йыл элек гәзиттә тәүге ҙур мәҡәләм баҫылғайны.
Алдағы йылда ла Хоҙай таҙалыҡтан айырмаһын.

- ғинуарҙан ваҡытлыса эшкә яраҡһыҙлыҡ, йөклөлөк, бала табыу һәм уны тәрбиәләүгә тәғәйенләнгән айлыҡ пособиеларҙы иҫәпләүҙең яңы тәртибе ғәмәлгә инде. Хәҙер эшкә ваҡытлыса яраҡһыҙлыҡты һуңғы ике йылда (элек – бер йыл ине) түләнгән эш хаҡына ҡарап билдәләйҙәр. Уртаса көндәлек эш хаҡы күләме һуңғы 24 ай эсендә иҫәпләп өҫтәлгәнде 730 көнгә бүлеү юлы менән сығарыла. Бынан тыш, быйылдан эшкә ваҡытлыса яраҡһыҙлыҡтың (больничныйҙың) икенсе көнөнән өсөнсөһөнә тиклемен генә эш биреүсе түләй. Дүртенсе көндән башлап уны РФ Социаль страховка фонды үҙ өҫтөнә ала.

Оят бит!..

1979 йыл. 19 декабрҙә Татарстандың бер районында һуңғы концертты бирҙек. Төркөмдәге һигеҙ оло артист халыҡтан һәр береһе 30 — 40-ар кило ит һатып алды. Улар, иттәрен айырым-айырым төрөп, бәйләп, ҙур ҡапсыҡҡа тултырып, автобустың артындағы һалҡын урынға ҡуйҙы. Ит өҫтөнә сумаҙандар менән радиоаппаратура тейәлде.
Төнөн Өфөгә ҡарай юлға сыҡтыҡ. Ике-өс сәғәт тирәһе барғас, автобустың тәгәрмәсе тишелеп туҡтаныҡ. Запас тәгәрмәс аппаратура, сумаҙандар һәм ит тултырылған ҡапсыҡтар аҫтында ята. Йәш кеше булараҡ, быларҙы бушатыу миңә йөкмәтелде. Артҡы ишекте асып, барыһын да асфальтҡа ташыным.

1976 —1980 йылдарҙа Дүртөйлөнөң балалар йортонда директор булып эшләргә тура килде. Инде байтаҡ ғүмер уҙһа ла, һәр Яңы йыл яҡынлашҡан һайын шунда оҙаҡ йылдар фельдшер булып эшләгән Николай Яковлев иҫкә төшә. Нәҡ Пушкиндың әкиәтендәге кеүек, ул унда утыҙ өс йыл хеҙмәт һалған.
Һуғыштан ҡайтыу менән балалар йортона эшкә урынлашҡан һәм, башҡа бер ҡайҙа ла китмәйенсә, шунда эшләгән. Хеҙмәт кенәгәһендә, маҡтау һүҙҙәренән башҡа, бер ниндәй ҙә яҙма юҡ. Үкенескә ҡаршы, пенсия йәшенә лә етә алманы: 59 йәшен дә тултыра алмай кинәт кенә вафат булды.
Ә тормошта иҫ киткес әҙәпле, тыйнаҡ кеше ине. Бер ваҡытта ла үҙе тураһында уйламаны. Күңелендәге бөтөн яҡшылыҡты, йөрәк йылыһын балаларға бағышланы. Берәйһе ауырып китһә, тыныслығын юғалтып, бала һауығып аяҡҡа баҫҡансы уның карауаты янынан китмәй ине.

Уралыма, бына, йыл яңыртып,
Байрам бүләк итә ер-күгем.
Аҡ моңдарға сорнап яуған ҡарҙар
Керпектәргә элә бөртөгөн.

Шәмдәлдәрҙә, беҙҙең күңелдәрҙә
Төндәр яҡтырырлыҡ нурҙар бар.

Һүрәттәрҙәге шыршылар урмандан алып ҡайтылған тип уйлайһығыҙмы? Яңылышаһығыҙ. Улар Өфө кабель заводында “буй еткергән”.
Кешеләргә Яңы йыл байрамын бүләк итер өсөн ҡупшыҡайҙар оҙон юл үткән. Тәүҙә экструдер тигән махсус ҡорамал пластикат таҫманан энәләр яһаған. Һуңынан таҫма тимер сыбыҡҡа уралған. Артабан оҫталар ботаҡтар эшләгән, уларға тубырсыҡ элгән һәм олондарға беркеткән...
Шыршылар заводтың фирма магазины кәштәләренә ятып та өлгөрмәй, шунда уҡ хужалары табыла. Бигерәк ҡупшы шул үҙҙәре! Береһе йәм-йәшел, икенсеһенә ап-аҡ бәҫ ҡунған, араларында усҡа һыймалылары, түбәгә тиклем еткәндәре лә бар. Ҡайһыһын һайлап алырға ла белмәҫһең.

Авдон ҡасабаһында йәшәүсе Айгөл менән Өлфәт Вәлиуллиндарға Өфө районы хакимиәте өс бүлмәле фатир бүләк итте.
Туғыҙ йыл элек сәстәрен сәскә бәйләгән Вәлиуллиндар быйыл өсләтә шатлыҡ кисерҙе — ғаиләлә өс игеҙәк ҡыҙ донъяға килде. Икенсе класта уҡып йөрөгән Рафаэль һеңлеләренә һөйөнөп туймай, ағай булыуҙың бөтә яуаплылығын аңлай һәм ғорурлана. “Амалия шаян һәм ҡыҙыҡһыныусан, Азалия иркә, Әмирә тыныс, шулай ҙа үҙенә иғтибарҙы күберәк талап итә, — ти малай. — Һеңлеләрем атайыбыҙға оҡшаған, бөтәһе лә зәңгәр күҙле, һарыҡай сәсле”.
Өлфәт — шәхси эшҡыуар, подъездар һәм йорттар өсөн тимер ишектәр яһай. Кеше тупһаһында оҙаҡ йәшәгән Вәлиуллиндар. Ике йыл элек ипотекаға ике бүлмәле фатир һатып алғандар. Булдыҡлы ир ғаиләһен тулыһынса тәьмин итеү өсөн ал-ял белмәй эшләй.
Айгөлгә яңғыҙына ауыр икәнлеген аңлап, әсәһе Мәрйәм Ғибәтулла ҡыҙы хеҙмәт урынынан бер йылға административ ял алған. Әйткәндәй, Айгөл дә, әсәһе лә урындағы “Башҡортостан” ҡошсолоҡ фабрикаһында эшләй. Мәрйәм апай ейәнсәрҙәрен ҡараша, ҡыҙына төп кәңәшсе һәм ярҙамсы.

“Ҡоростай ныҡлы һаулыҡ теләйем”, – тигән матур теләкте йыш әйтәбеҙ. Шул уҡ ваҡытта: “Һаулығыңды хәстәрлә, үҙеңде һаҡла”, – тип өҫтәргә онотабыҙ, сөнки ул үҙенән-үҙе генә нығынып китмәй. Шуныһы һөйөнөслө: иң ҙур байлығыбыҙҙы һаҡлау кеүек мөһим эштә хәҙер һаулыҡ үҙәктәре ярҙамына таяна алабыҙ. Унда медицина тикшереүе үтер өсөн паспорт менән полисыңды күрһәтеү ҙә етә, талон алырға кәрәкмәй, йәшәү урыныңдың ҡайҙа булыуы ла мөһим түгел.
Рәсәй Һаулыҡ һаҡлау һәм социаль үҫеш министрлығының “Һаулыҡ үҙәктәрен ойоштороу тураһында”ғы бойороғо 2009 йылдың 5 авгусында ҡабул ителде. Уға ярашлы, һаулыҡ үҙәктәре сәләмәт кешеләргә иҫәпләнгән. Белгестәрҙең бурысы – халыҡтың ғүмерҙе оҙайтыуға, сирҙе иҫкәртеүгә, тормош сифатын яҡшыртыуға ынтылышын үҫтереү.