Була бит шундай кешеләр — һис уйламаған-нитмәгән шөғөлгә тотона ла китә. Тора-бара ошо мауығыуы етдиләнә, хатта ғүмерлек һөнәренә әйләнеүе ихтимал.
Фазылға бәләкәйҙән ат ене ҡағыла. Үҙе әйтмешләй, иҫ белгәндән бирле һыбай: күбә тарттырыша, йомош-юлға юрта, урманға юллана... Йылҡы малы — тәбиғәттең әҙәм балаһына биргән иң ҙур бүләгелер. Бөрйәндәргә иһә Аллаһы Тәғәлә бер ни йәлләмәгән: икһеҙ-сикһеҙ урмандарҙы, мәғрур ҡая-тауҙарҙы, саф һыулы инеш-йылғаларҙы, хозур болондарҙы...
— Ошо тиклем матурлыҡты башҡаларға ла күрһәткем килә, — ти Фазыл, хыял серен бер аҙ сисеп.

Ул ваҡыттарҙан етмеш йылға яҡын ғүмер үтте. Бомбалар, снарядтар яуған ерҙәрҙә күптән инде яу эҙе ҡалмаған: тормош гөрләй, парктар шау сәскәгә күмелгән. Әммә ил тыныслығы өсөн башын һалғандар онотолмай, миллионлаған кеше хәбәрһеҙ юғалған туғандарының бына-бына табылырына өмөтләнә.
Илдар Бикбаевтың тырышлығы менән Башҡортостандың төбәк эҙләү отрядтары фонды ойошторолоуына ун йыл тулды. Бөгөн ойошма 20 отрядты берләштерә. Ут эсендә хәбәрһеҙ юғалғандарҙы эҙләү, табылғандарын тыуған яғына ҡайтарып ерләү йәһәтенән эш һөҙөмтәле бара. Илебеҙ архивтарында, һуғыш булған урындарҙа 60-тан ашыу экспедиция ойошторолған, меңләгән һалдат һәм офицерҙың, шул иҫәптән 120 яҡташыбыҙҙың ҡәбере табылған.

Туған тел һәм әҙәбиәт уҡытыусыһының хеҙмәте һәр саҡ маҡтауға лайыҡ. Ләкин улар тейешле баһаһын аламы? “Эйе, һис шикһеҙ”, — тип уйлап ҡуйҙым, әле Стәрлетамаҡ ҡалаһында барған “Башҡорт теле һәм әҙәбиәте йыл уҡытыусыһы” XVIII төбәк-ара конкурсының көндәлеген ҡарап. Педагогтарҙы бергә туплап, ошондай ҙур бәйге ойоштороу, уларға эш тәжрибәһен уртаҡлашыу мөмкинлеген биреү хеҙмәт кешеһенә ҙур баһа түгелме ни? Айырыуса бөгөн, тел һәм мәҙәниәт мәсьәләләре ҡатмарлашҡан мәлдә.
Конкурсты асыу тантанаһында Башҡортостандың мәғариф министры урынбаҫары Венера Вәлиева тап ошолар хаҡында әйтте.

Ҡул оҫталары менән күберәк танышҡан һайын шуға инанаһың: уларҙың бер өлөшө бала саҡтан теге йәки был һөнәрҙе күреп, белеп үҫә, икенселәренең һәләте бөтөнләй көтөлмәгән осорҙа асыла. Һуңғыларын ниндәйҙер шөғөл менән мауығып китергә тормоштарындағы хәл-ваҡиғалар мәжбүр итә йәки былай ғына — ваҡыт үткәреү, күңел йыуанысы табыр өсөн генә — тотона.
— Пугачев исемендәге совхозда 40 йыл буйы быҙау ҡараным, — ти Оло Сытырман ауылында йәшәүсе Роза апай Раҡаева. — Балаҫ һуғыу тураһында ул саҡта уйламаным да...
Ҡатын-ҡыҙҙың йәшен һорамайҙар, тиҙәр.

Көслө спорт ротаһы кәрәк
Апрелдән Рәсәй армияһында Анатолий Сердюков заманында юҡ ителгән спорт роталары тергеҙеләсәк. Был хаҡта илдең Оборона һәм Спорт министрлыҡтары хәбәр итте. Әле был ведомстволар, 400-гә яҡын спортсынан исемлек төҙөп, уларҙы хәрби хеҙмәткә саҡырырға йыйына.
– Таһыллы йәштәрҙең киләсәген хәстәрләп, уларҙы төп шөғөлөнән айырмайынса, уңайлы шарттар булдырырға тырышабыҙ, – ти Оборона министрлығының матбуғат идаралығы начальнигы Игорь Конашенков.

Һөнәр һәм һәләт. Был ике төшөнсәне айырырға теләмәһәк тә, тормошта улар йыш ҡына бер-береһенә тап килмәй. Ә уҡытыусылыҡ эшендә һөнәрмән булыу ғына аҙ, тәү сиратта һәләт, балаларҙы яратыу фарыз. БДУ-ның Нефтекама филиалында башҡорт филологияһы кафедраһына етәкселек иткән Әнисә Муллағолова тап шундай сифаттарға эйә.
Баймаҡ районының Икенсе Этҡол ауылында тыуған ул. Ғаиләлә алты бала үҫәләр. Дүртәүһе педагог һөнәрен һайлай. Был, әлбиттә, юҡтан түгел, ә ҡандан килгән: өләсәләре Әсмә Баймырҙина ярты быуатҡа яҡын ғүмерен балаларға белем биреүгә арнаған, Батыр Вәлит, Абдулхаҡ Игебаев кеүек шағирҙарҙың, Советтар Союзы Геройы Тәфтизан Миңлеғоловтың тәүге уҡытыусыһы.

“Районыбыҙҙа бөгөн бик матур байрам була, уны мотлаҡ күрергә кәрәк”, – тине, Йәрмәкәйгә барып төшкәс тә, район хакимиәтенең мәғлүмәт-аналитика бүлеге мөдире Флорида Шакирова. Беҙ шунда уҡ Рәтамаҡҡа юл алдыҡ.
Ябай ғына биҙәлгән ауыл клубы шығырым тулы. Йәш-елкенсәк күренмәй – фәҡәт ололар. Һәммәһе матур итеп кейенгән-төҙәнгән. Әбейҙәрҙең күбеһе алһыу, зәңгәр һәм башҡа төҫтәге балитәкле ебәк күлдәктә, бәрхәт камзулда. Бабайҙар иһә ҡупшы елән, сигеүле түбәтәй кейгән. Маңлайҙары һырланған, атлап йөрөүҙәре һәлмәк, ә шатлыҡ сәскән күҙҙәрендә – йәштәрсә дәрт-дарман...

Иглиндә йәштәрҙең билбаулы көрәш буйынса республика беренселеге булды
Ярыш башланырға апаруҡ ваҡыт ҡалһа ла, республикабыҙҙың 16 ҡала һәм районынан йыйылған егеттәр, ҡыҙҙар ҡасабаның спорт-һауыҡтырыу комплексында мәж килә. Берәүҙәре алыҫ юлдан һуң тәнен яҙа, күнекмәләр эшләй, икенселәренә тренерҙары һуңғы кәңәштәрен бирә.
Таһыллы йәштәребеҙ бар
Ана, бер төркөм егет тора. Танышабыҙ. Учалы спорт мәктәбенән килгәндәр. Тренерҙары – Айбулат Сафин. Рәсәйҙә милли көрәш буйынса тәүге урынды яулаған уҙаман бер нисә йыл элек кенә Себерҙән тыуған яғына ҡайтып, эшкә тотонған икән.

Ағастан ниҙер семәрләп, һырлап яһарға ҡарар итһәгеҙ, уларҙың сифатын белеү мотлаҡ. Һеҙ уйлаған әйберҙең нисек булыры материалға бәйле: төҫө, ҡатылығы, ярылыу-ярылмауы...
Бер нисәһенең төрөнә туҡталып үтәйек.
Ҡарағай еңел, йомшаҡ. Төҙөлөшө буйынса епсәләре эре ҡатлам булып буйға һуҙылған. Эсе ҡыҙғылт-һарғылттарҙы уйнатҡан аҡ төҫлө. Сайыр юлдары киң һәм күп. Тиҙ, еңел эшкәртелә. Матур төҫө, төҙөлөшө өсөн биҙәкләү эшендә киң ҡулланыла.
Шыршы еңел, йомшаҡ, физик-механик үҙенсәлектәре, мөмкинлектәре юғары.

Дүшәмбикә ауылындағы шишмә янын танырлыҡ түгел — әкиәттәге хан һарайы ҡалҡып сыҡҡанмы ни! Сағыу төҫтәргә мансылған ҡоролма йыраҡтан уҡ иғтибарҙы үҙенә йәлеп итә.
Зауыҡ менән яһалған кәртәне асып, әкрен генә эскә үтәбеҙ. Гүйә, күптән көткән ҡунаҡтарын ихлас ҡаршылаған кеүек, йорт ишектәре асыла ла шишмә беҙҙе тылсымлы һыуын эсергә саҡыра. Тик уны уртлар өсөн йәнә бер һандыҡты асырға кәрәк. Көйәнтәле күнәктәр менән биҙәлгән һандыҡ ябай түгел: бәхетегеҙ ауылға килен булып төшкән ҡыҙҙарҙың тәү башлап алғандағы һыуы һымаҡ тулы булһын, ти ул…