Үҙ ғүмеремдә ҡайҙа ғына, ниндәй генә һабантуйҙарҙа булманым. Ләкин Өфө вики-һабантуйында күргәндәремде иҫем китеп иҫкә алам, сөнки был сара башҡаларҙан ғәҙәти булмауы менән айырылып тора. Ғәҙәттә, туйҙар һабан эштәренән һуң уҙғарыла, әммә “викитуй”, был ҡағиҙәгә ҡарамай, “һабан”ға төшмәҫ борон – ШОС һәм БРИКС саммиттары алдынан үткәрелде.

Баҫыу-ҡырҙарҙың йәнә игенсене ашҡынып ҡаршы алыр мәле етте. Яҙмышын ер менән бәйләгән һәр кемдең күңеле ҡарҙан әрселгән яланға тартыла. Хәйер, ҡеүәтле тракторҙар баҫыуҙарҙы иңләй башланы ла инде. Ауыл хужалығы кооперативтары, крәҫтиән (фермер) хужалыҡтары игенселәре менән бер рәттән, Башҡорт дәүләт аграр университеты студенттары өсөн дә һабанда һайрашыр ҡыҙыу осор.

Райондың элекке радиотапшырыуҙар студияһы мөхәррире, Башҡортостандың атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре Фирҙәүес Маликованы тынғыһыҙ, фиҙакәр кеше тип беләбеҙ.
Йәш сағынан спорт, сәнғәт менән дуҫ ҡыҙ еңел атлетика менән шөғөлләнә, волейбол уйнай, велосипед, саңғы ярыштарында ҡатнаша, призлы урындар яулай. Дыуан ауыл хужалығы техникумында уҡып, зоотехник һөнәренә эйә була. 1963 йылда Илеш районына эшкә ебәрелә, хеҙмәт юлын Үрге Йәркәй урта мәктәбендә уҡытыусы булып башлай.

Ул көн ауылыбыҙ Ишейҙең ихтирамлы кешеләре – Мәстүрә Ҡарасурина менән Райхана Сыңғыҙова инәйҙәргә Еңеүҙең 70 йыллығы айҡанлы миҙалдар тапшырылды. Ҡотлау һүҙен ветерандар советы рәйесе, Афған һуғышы ветераны Зәки Изгин әйтте. Мәстүрә инәй һуғыш ваҡытын иҫләп, йәшлектәгесә йырлап та ебәрҙе, ә тәрбиәсе Лилиә Мусина “Катюша”ны бейене.

Фекерҙәрем – шағирә Асия Динислам ҡыҙы Басирова һәм уның ижады хаҡында. Ул мәктәп эскәмйәһенән башлап шиғриәткә тартыла. 1986 йылда Стәрлетамаҡҡа күсеп килде, шунан һуң уҙған утыҙ йылға яҡын осорҙа өс китап баҫтырыуға өлгәште. Тәүҙә ул Стәрлетамаҡ яҙыусылар ойошмаһында булған йыйылыштарҙа һирәк күренде, мин эшләгән заводта тир түккән икән. Оялсан ғына ҡатын тураһында “эшсе-шағирә” тип ишеткәс, ҡыҙыҡһыныуым көсәйҙе.

“Ҡаҡшамаҫ һәм легендар 112-се...” (“Несокрушимая и легендарная 112-я...”) китабы донъя күргәс, Рәсәй Ҡораллы Көстәре ветерандарының Дөйөм Рәсәй йәмәғәт ойошмаһының Башҡортостан бүлексәһе ағзалары 112-се Башҡорт кавалерия дивизияһы эҙенән сәфәр ҡылды. Башҡорт атлыларының ҡаһарманлығы хаҡында иҫтәлек һаҡлаған район һәм ҡала музейҙарына, шулай уҡ айырым кешеләргә ошо китапты тапшырыу сараның маҡсаты ине.

Был йорт Заря ауылынан ситтәрәк, ҡайынлыҡ араһында урынлашҡан. Йәмле ерҙе һайлаған хужалар менән аралашыу ниәте мине йәнле һөйләшеүгә юлыҡтырҙы. Мәҡәләм геройҙары — ошо ауыл кешеләре Рәйфә менән Кәлимулла Яҡшыбаевтар.

Урман яҙмышы беҙҙе һәр саҡ борсой: дөрөҫ файҙаланыламы ул, киләсәге ниндәй? Нисек кенә булмаһын, яғыр утыныбыҙ, төҙөр нигеҙебеҙ, килер килемебеҙ, хатта һулар һауабыҙ ҙа уға бәйле бит. Йәшәйешебеҙҙең айырылғыһыҙ был хазинаһын ҡайғыртыу фарыз. Ә бөгөн урмандарыбыҙ ниндәй хәлдә һуң? Стәрлетамаҡ, Ишембай райондары миҫалында ҡорған “түңәрәк өҫтәл” саҡ ҡына булһа ла ошо мәсьәләгә аныҡлыҡ индерер, тип ышанабыҙ. Һорауҙарға Маҡар урмансылығы буйынса территориаль бүлек начальнигы Ринат Зәйнуллин, Стәрлетамаҡ урмансылығы етәксеһе Рамазан Хәйҙәров,

Һәр кешенең, ғаиләнең күңеленә яҡын байрамы, иҫтәлекле көнө була.
9 Майҙың иһә бөтөн Рәсәй халҡын бергә туплар ҡеүәте бар. Еңеүселәрҙең нәҫел-быуыны булараҡ, уртаҡ байрамыбыҙҙа күмәкләп шатланабыҙ, ғорурланабыҙ, тулҡынланабыҙ, һағыш кисерәбеҙ. Был тойғолар сылбыры өҙөлөп ҡалмаҫмы? Бөгөнгө мәктәп уҡыусылары Еңеүҙең ҡиммәтен аңлап, үҙ балаларына еткерә алырмы?

Легендар батырыбыҙ Даян Мурзинды студент саҡтан күреп беләм. 1975 йылда Генрих Гофмандың “Ҡара генерал” әҫәре баҫылып сыҡҡас, китапты йотлоғоп уҡығаным әле лә иҫтә. 2011 йылдан Чехияла йәшәйем. Д.Мурзиндың вафатынан һуң чех яҙыусыһы Ростислав Макуликтың “Ҡара генерал” кемде туҡмаған?” исемле очеркы донъя күрҙе. Мәҡәләнең Чех Республикаһының “МФ Днес” тигән абруйлы гәзитендә баҫылыуы ҡыуандырҙы.