Ата-әсәләрҙең һорауы буйынса Шишмә районындағы “Алкин” шифаханаһы ауылының “Тирмәкәй” балалар баҡсаһында “Ҡурай” башҡорт төркөмө эшләй башланы. Уны асыуға балалар ҙа, ата-әсәләр һәм тәрбиәселәр ҙә етди әҙерләнгән. Төркөмдә башҡорт милли мөйөшө – тирмәнең бер күренеше һынландырылған. Диуарҙарҙың биҙәлеше лә, шәжәрәләр эленеп тороуы ла башҡорт мөхитен йәнләндереүгә ярҙам итә.

Уны мин диңгеҙ төбөндәге ынйыға тиңләр инем: һәләте әле тейешенсә баһаланмағандыр ҙа, бәлки, әммә әсир итә: шундай көслө тауышты тыңлап, хатта үҙеңдең дә тының иркенәйеп китәме ни, ул һине әллә ҡайҙа, күктәрҙе иңләргә әйҙәгәндәй... Һүҙем – Әбйәлил һылыуы Зөлфиә Хафизова хаҡында. Хәйер, үҙе менән таныштырғанда ул “тамырҙарым менән Бөрйән ҡыҙы, атай-әсәйем шул райондан” тип билдәләне. Былай булғас, саҡ ун туғыҙы тулған йәш кенә ҡыҙҙың күңеленә ҡайҙан шул хәтлем моң һыя, тип аптырарға түгел, Бөрйәнде моңдар иле тип юҡҡа әйтмәйҙәр.

Был хаҡта Лев Гумилев та үҙенең төркиҙәрҙе өйрәнгән ғилми эштәрендә яҙа. “Пассионар күтәрелеш” майҙаны хаҡында һүҙ алып барыла унда, йәғни, әгәр XII-XIII быуаттарҙа монголдар пассионар милләт булһа, киләсәктә ул вазифа Уралда йәшәгән халыҡ иңенә төшә тип әйтелә. Әгәр үҙ заманында был урын Литва булһа, хәҙер тап Башҡортостан оло үҙгәреш кисерә, был ергә, халыҡҡа мәғәнәүи көс килеүе тураһында әйтелә. Ғалимә Е. Марченко ла: “Башҡорт теле тәбиғәттең тамаҡ телдәрен һаҡларға ярҙам итә һәм кешенең тәбиғәт менән бәйләнешен көйләй, һис кенә лә боҙмай”, – тип яҙа. Ҡытай, Тибет сығанаҡтары ла Башҡортостандың үҙенсәлекле ер булыуын таный.
Әңгәмә урыҫ телендә барҙы, шуға күрә уның фекерҙәрен, әйткәндәрен үҙем аңлаған, тойған кимәлдә уҡыусыға еткерәм. Быны шуның өсөн әйтәм: яҙыусы, сәйәхәтсе, Көнсығыш, Азия илдәре мәҙәниәтен тәрән өйрәнгән, ошо ерҙә кешелекте һаҡлаған, афәттәр килгән мәлдә ҡотҡарыр көс, ҡот ятыуын әйткән үҙенсәлекле шәхес Олег Чернэның фекер эсендәге фекерен, һүҙе эсендәге ҡомарын, серен һәр кем үҙенсә сисер, аңлар.

Беҙҙең йәмәғәтселек арҙаҡлы милләттәштәрен, күренекле ғалимдарын, дәүләт эшмәкәрҙәрен, яҙыусыларын, ғөмүмән, республикабыҙ яҙмышына үҙенең ғәмәли хеҙмәте менән ҙур өлөш индергән, тимәк, Башҡортостандың тоғро вәкилдәре булып тарихта яҡты эҙ ҡалдырған шәхестәрен иҫкә алыу, уларҙың хеҙмәте бөгөн дә халҡыбыҙ тормошонда мөһим урын тотоуын, ошоноң тәрбиәүи тәҡдиренең мәғәнәһен әленән-әле конференцияларҙа, халыҡ йыйындарында хәтергә төшөрөү кеүек фәһемле эш алып бара.

Яҙыусы Гүзәл Яхинаның “Зөләйха күҙҙәрен аса” романы буйынса М. Ғафури исемендәге Башҡорт дәүләт драма театрында ҡуйылған шул уҡ исемле спектакль (режиссеры Айрат Абушахманов) бына инде нисәнсе ай ҙур аншлаг менән бара. Тамаша залы һәр ваҡыт шығырым тулы, хатта өҫтәп ултырғыстар ҙа ҡуйылып сыҡҡан: Өфөлә йәшәгәндәр һәм баш ҡала ҡунаҡтары ҡыҫҡа ваҡыт эсендә киң танылыу яулап өлгөргән спектаклгә ихлас йөрөй.

Ҡыҙҙар, белегеҙ, әкиәттә ябағанан толпар яралһа ла, тормошта ябалаҡтан шоңҡар яралмаҫ...

БУРАН

Аҡман-тоҡман... Болара ҡыш.
Бер тегеләй, бер былай
Бәргеләнә, һуҡҡылана...

2017 йыл аҙағында Өфөләге “Ағиҙел” журналы китапханаһы” нәшриәтендә талантлы яҡташыбыҙ, алдынғы уҡытыусы, әүҙем йәмәғәт эшмәкәре, арыу белмәҫ ижадсы Миңзәлә Хәлилованың “Төштәге осрашыу” тип аталған хикәйәләр китабы донъя күрҙе. “Дим” әҙәби берекмәһендә уның менән иңгә-иң терәп күп йылдар бергә ижад иткән дуҫтары өсөн дә был ваҡиға оло асыш булды. Әлегә тиклем күптәребеҙ күҙәтеүсән тәбиғәтле, тәрән хисле оҫта шағирә тип белгән Миңзәлә Вәсил ҡыҙы бынамын тигән проза әҫәрҙәре лә ижад итә икән дәбаһа!

Салауат башҡорт дәүләт драма театрының бөтә ғүмерен уға бағышлаған, заманында театрҙың данын күтәргән ветерандары ла, өмөтлө йәштәре лә бар. Тәүгеләренә килгәндә, ундайҙар бихисап бында.70 йәшлек олпат юбилейын билдәләргә йыйынған Миңдулла Иҙрисов та – ошо театрға бирелгән сәхнә ветераны.

“Ул бишектә беҙҙең ҡотобоҙ...”