Шөкөр, арабыҙҙа тыуған яғының ысын хужаһы булған, туғандарына ғына түгел, яҡындарына, эргә-тирәләгеләргә лә көсөнән килгәнсә ярҙамлашып, юлында осраған ҡыйынлыҡтар алдында баш эймәй, эшмәкәрлеген дан итеп алып барған эшҡыуарҙар байтаҡ. “Уралтау” ауыл хужалығы предприятиеһының генераль директоры – тап шундай уҙамандарҙың береһе. Ул етәкселек иткән йәмғиәт бөгөн төньяҡ-көнсығыш төбәктә иң ҡеүәтлеләрҙән һанала. Бында малсылыҡ тармағы ныҡ үҫешкән, шулай уҡ үҫемлекселектә лә юғары ҡаҙаныштар яулауға өлгәшелә.

“Ер яҙмышы – ир-ат ҡулында”, – ти халыҡ. Үҙ еренә 60 йылға яҡын ғүмерен биргән Ҡойо-Мәҡсүт ауылы егете Ирек Мәжитовҡа (документ буйынса Александр Сергеевичҡа) 70 йәш тулды.

“Ялҡау кеше генә ауылда эш юҡлыҡҡа зарлана”, тип әйтеүселәр тулыһынса хаҡлы. Бөгөн тырыштар, бөтмөрҙәр үҙен, ғаиләһен генә хәстәрләп ҡалмай, башҡаларҙы ла эш менән тәьмин итеп, ауылдың социаль-иҡтисади, рухи-мәҙәни үҫешенә лайыҡлы өлөш индерә. Салауат районының Йыланыш ауылынан крәҫтиән (фермер) хужалығы етәксеһе Артем Федоров нәҡ шундай булдыҡлы ир-уҙаман.
Артем Александрович ауыл мәктәбенән һуң һөнәрселек училищеһына уҡырға инеп, водитель танытмаһы ала. Сит тарафтарға сығып китмәй егет, туған хужалығында тәүге хеҙмәт сынығыуы үтә. Ун йылдан ашыу водитель йөгөн тартҡас, көсөн фермерлыҡта һынап ҡарарға йөрьәт итеп, 2012 йылда үҙ хужалығын булдыра.

Был яҡтарҙа эре етештереү предприятиелары менән бер рәттән крәҫтиән (фермер) хужалыҡтары һанының бермә-бер артыуы төбәк агросәнәғәтен үҫтереүгә тос өлөш индерә. Шуныһы ҡыуаныслы, уларҙың күптәре һөҙөмтәле эшмәкәрлек алып барып, йылдың-йылы уңыш-ҡаҙаныштар яулауға өлгәшә. Әлбиттә, дәүләттән, республика һәм район етәкселеге тарафынан һәр яҡлап ярҙам булғас, фермерҙар ҙур ихласлыҡ менән малсылыҡ, үҫемлекселек кеүек тармаҡтарҙы үҙ итә. Ҡошсолоҡ, балыҡсылыҡ өлкәһе лә ситтә ҡалмай, йәшелсә, емеш-еләк үҫтереүгә тотонғандар ҙа юҡ түгел.

Киров исемендәге ауыл хужалығы кооперативы баҫыуҙарында бөгөн һиллек. Әммә ауыл эшсәндәре яҙғы сәсеү эштәрен теүәлләп, “эш тамам, хәҙер ял итергә була” тип ҡул ҡаушырып өйҙә ултырмай. Улар әле малдарҙы йәйләүгә оҙатып, малсылыҡ тармағында тырышлыҡ һала. Игенселәрҙең кәйефе яҡшы, киләһе уңышҡа ныҡлы нигеҙ һалынған. Тәбиғәт шарттарының йыш үҙгәреп тороуы бер аҙ уйға һалһа ла ялан батырҙарын, шулай ҙа аяҙ, йылы көндәрҙең килеүенә өмөтләнә улар.

Арабыҙҙа эшҡыуарлыҡ “дилбегәһен” уңышлы тартҡан гүзәл заттарыбыҙ байтаҡ. Уларҙы “бизнес-леди” тип атарға күнеккәнбеҙ. Һәр төбәктең йөҙөн билдәләрлек, үҙҙәренең булмышына, йәшәйешенә һәм яратҡан шөғөлөнә тоғро ҡалып, унан йәм һәм ҡыуаныс табып, башҡаларға шатлыҡ өләшеп йәшәгән ҡатын-ҡыҙ эшҡыуарҙарҙы һәр ерҙә осратырға мөмкин. Тап шундайҙарҙың береһе Әбйәлил районы үҙәге Асҡарҙа йәшәй. Сафия Мансурованың “Лилиә” салон-ательеһы райондаштарын ғына түгел, күрше Баймаҡ районы, Межгорье, Магнитогорск ҡалаһы халҡын да хеҙмәтләндерә.

Республика хужалыҡтарында баҫыу эштәре дәррәү һәм ойошҡан рәүештә бара, көндәрҙең ҡайһы саҡ ямғырлы булыуы ла ауыл эшсәндәренең кәйефен һис төшөрмәй. Улар, киреһенсә, ләйсән ямғырының шифаһы буласағына өмөтләнеп, дәртләнеп хеҙмәт өлгөһө күрһәтеп, сәсеүҙе үҙ ваҡытында тамамларға тырыша. Шөкөр, тәбиғәт йәм-йәшел келәмдәй йәйрәп ятҡан баҫыуҙарҙы йылы ҡояш нурҙары менән дә иркәләй.

Быйыл ҡыш ҡар күп яуҙы, шуға ла ауыл эшсәндәре етерлек күләмдә дымланған ерҙә иген шаулап үҫер, көҙөн уңыш мул һәм тос булыр тип өмөтләнә. Етмәһә, сәсеү эштәре башланыуға тәбиғәт үҙенең йылы ямғыры менән ялан-ҡырҙарҙы, киләһе уңышҡа нигеҙ һалынған баҫыуҙарҙы тағы бер ҡат туйындырҙы. Бөгөн республика хужалыҡтарында һабан эштәренең ҡыҙған мәле, күп урындарҙа сәсеү тамамланыуға ла бара. Краснокама районы игенселәре лә йылдағыса, миҙгел эштәренә бөтөн көсөн һалып, ихлас тотонған.
– Хужалыҡтарҙа барлыҡ техникаға ремонт ваҡытында үткәрелде, орлоҡ та етерлек күләмдә хәстәрләнде, – ти район хакимиәте башлығының ауыл хужалығы буйынса беренсе урынбаҫары Динис Хәмис улы Биков. – Һабанға ҙур ихласлыҡ менән дәррәү тотондо уңғандарыбыҙ. Әле баҫыуҙарҙа көноҙоно эш тынмай. Тәбиғәт тә хеҙмәткә ҡеүәт-дәрт өҫтәгәндәй, сағыу көндәре менән ҡыуандыра, йылы ямғырҙарын да йәлләмәй.

Төбәктә “Эш башлаусы фермер”, “Крәҫтиән (фермер) хужалыҡтары базаһында ғаилә малсылыҡ фермаларын үҫтереү” республика маҡсатлы программалары уңышлы тормошҡа ашырыла. Күптәр малсылыҡ тармағын һайлаһа, Һаҡмар ауылы эшҡыуары Флүр Мырҙаханов йәшелсәселек менән шөғөлләнә. Туймазы районында үткән семинарҙа ҡатнашып, теплица бизнесы серҙәренә төшөнә, райондың данлыҡлы йәшелсәселәре Латиповтарҙан ҡыяр үҫтереү буйынса төплө кәңәштәр ала. Тыуған яғына дәртләнеп ҡайта ул, күптән күңел түрендә йөрөткән хыялының тормошҡа ашыуына һөйөнә генә.

Төбәк хужалыҡтары өсөн яҙғы сәсеүҙең үҙенсәлеге шунда: баҫыуҙарҙа күп кенә яңы һәм заманса техника эшләй, һуңғы йылдарҙа машина паркы байтаҡ ҡеүәтле ауыл хужалығы техникаһы менән байыған. Шөкөр, был юҫыҡта эш әле лә дауам итә.