"Был минең беренсе дағам түгел"...

16 августа Баймаҡ районында Башҡортостан Башлығы Радий Хәбиров “Башҡорт аты” халыҡ-ара башҡорт тоҡомло аттар фестиваленең тематик майҙансыҡтарында булды.

Мәҫәлән, “Оҫталар ҡалаһы” һөнәрселәр күргәҙмәһендә республика етәксеһе тире эше оҫталары – ат егеү кәрәк-ярағы, хәрби һәм һунар ҡорамалдары, “сергетыш” аты өсөн традицион башҡорт ат япмаһы эшләүселәр, Башҡортостан һәм Силәбе өлкәһе райондарынан тимерселәр менән аралашты.

Төбәк Башлығы республикала халыҡ кәсептәренә ярҙам итеү өсөн бүленгән субсидияларҙан файҙаланыуҙары менән ҡыҙыҡһынды.

- Башҡортостанда халыҡ художество кәсептәрен үҫтереү - стратегик йүнәлештәрҙең береһе булып тора. Республиканың һәр ҡунағы урындағы оҫталар ҡулы менән эшләнгән иҫтәлекле сувенирҙы үҙе менән алып китергә тейеш. Был да иҡтисадтың мөһим тармағы, – тине республика етәксеһе Радий Хәбиров. – Субсидиялар күләме үҙмәшғүлдәр өсөн – 500 мең һум, эшҡыуарҙар өсөн 700 мең һум тәшкил итә. Аҡса материалдар һәм ҡорамалдар һатып алыуға йүнәлтелергә мөмкин. Һеҙҙе субсидияларҙы әүҙемерәк файҙаланырға саҡырам.

Оҫталар билдәләүенсә, уларҙың тармағы өсөн дәүләт ярҙамы саралары уның үҫешенең ҡеүәтләүсе булып тора. Йыл һайын традицион башҡорт кәсептәрен тергеҙеүсе кешеләр һаны арта.

– Беҙҙең әйберҙәр “Янғантау” һәм “Торатау” геопарктарының визит-үҙәктәрендә, Ҡыҙыл Шишмәлә һәм Өфөләге туристик-мәғлүмәт үҙәктәрендә һатылыуы мөһим. Ә беҙҙең проекттарҙың күбеһе район һәм ҡалаларҙағы “Эшҡыуарлыҡ сәғәте” саралары ярҙамында үҫешә, – тине оҫталар.

Республика Башлығы шулай уҡ тимерселәрҙең береһе менән бергә ат дағаһы яһаны.

– Был минең беренсе дағам түгел. Тимерсе олатайым бар ине. Бала саҡта беҙ Ишембай районының Ҡыяуҡ ауылындағы ысын тимерлеккә йөрөнөк. Олатайыбыҙ беҙҙе ошондай хужалыҡ эштәренә йәлеп итте, – тип һөйләне төбәк етәксеһе.

Ауыл хужалығы тауарҙары күргәҙмә-йәрминкәһендә Башҡортостан Башлығы Радий Хәбиров Баймаҡ районынан ҡымыҙ етештереүселәр һәм Белорет районынан аҡ шыршы һыуы етештереүсе Илдус Ағишев менән аралашты. Ул шулай уҡ уны махсус һауыт исемен флорентина тип атауҙары тураһында һөйләйне, унда аҡ шыршы ылыҫынан һығынды майға һәм һыуға бүленә. Эсемлектең үҙенсәлеге – 100 процент тәбиғилеге, хәүефһеҙлеге, һөҙөмтәлелеге һәм һәр кем ҡуллана алыу мөмкинлеге.

– Башҡортостан киң сеймал базаһына эйә. Шыршы беҙҙең климат бүлкәтендә яҡшы үҫә һәм һаулыҡты һаҡлау һәм күп ауырыуҙарҙы иҫкәртеү өсөн ҙур файҙа килтерә ала, – тип һөйләне эшҡыуар.

Республика Башлығы “Китап” нәшриәтенең тауарҙарын да ҡараны, унда уға Башҡортостанда тыуып үҫкән, хәҙер Ростовтағы Донда йәшәгән Мәхмүт Сәлимов яҙған башҡорт аты хаҡында китап бүләк иттеләр. Автор үҙенсәлекле йыйынтыҡты төҙөү өсөн йыл ярым ваҡыт талап ителгәнен һөйләне. Китапҡа ҡыҙыҡлы дәлилдәр, риүәйәттәр һәм ат тураһында хикәйәләр индерелгән. Китапта Нурмөхәмәт олатаһының әкиәттәре һәм легендалары айырым урын биләй. Улар шәхси тәжрибәгә нигеҙләнгән һәм тарихи факттар менән тулыландырылған. Улар аша уҡыусылар башҡорт халҡының тормошо, көнкүреше һәм йолалары хаҡында беләсәк.

Төбәк етәксеһе билдәләүенсә, был баҫма башҡорттарҙың тарихы һәм мәҙәниәте менән ҡыҙыҡһыныусыларға ҡыҙыҡлы буласаҡ.

Республика Башлығы өсөн үҙенең бүләген – “Башҡорт аты – халҡым ҡото” картинаһын Баймаҡтан 16 йәшлек Румия Тәхәүтдинова әҙерләгән. Уның эше “Башҡорт аты – Башҡортостан тарихы дауамында ышаныслы һәм тоғро дуҫ” республика конкурсында еңеүселәрҙең береһе булған. Республиканың 44 районынан уҡыусылар конкурсҡа 900-ҙән ашыу эш тәҡдим иткән.

Башҡортостан Башлығы башҡа тамашасылар менән бергә “Сихырланған ат күле” спектакленең өлөшөн ҡараны, уны фестивалдә Башҡорт дәүләт ҡурсаҡ театры артистары күрһәтте.

“Башҡорт аты” фестиваленең физкультура-спорт программаһы сиктәрендә республика Башлығы Радий Хәбиров “Урал батыр” халыҡ-ара бәһлеүәндәр турниры, милли көрәш һәм йәйәүле һәм атлы-һыбай традицион уҡтан атыу буйынса “Ирәндек мәргәне” республика турнирҙарында булды, шулай уҡ “Тай-тулаҡ” (өс кеше тарафынан тыйылмаған ат) һәм “Ауҙарыш” (ярышыусыны эйәренән һөрәп төшөрөү) тамашалы ярыштарын күҙәтте.

Төбәк етәксеһе йылҡысыларҙың “Башҡорт тоҡомоноң иң яҡшы вәкиле” республика конкурсына алып килгән аттарын да ҡараны.

– “Башҡорт аты” фестивале – күп планлы, күп аспектлы. Бында фән, этника, мәҙәниәт, илһөйәрлек, сәйәсәт, иҡтисад. Шуға күрә ул бик күп кешеләрҙе йыя. Ҡунаҡтар һаны йылдан-йыл арта, – тине Башҡортостан Башлығы Радий Хәбиров журналистар менән аралашҡанда. – Дөрөҫөн әйткәндә, быйыл фестивалде туҡтатыу тураһында ҡарар ҡабул итеүҙән бер аҙымда булдыҡ, сөнки һауа торошо насар булды. Әммә халыҡ, йылҡысылыҡ, белгестәр ҡаршы сыҡты. Ямғырға түҙергә була, йүгереү өсөн хәүефһеҙ, тиҙәр. Фестивалде үткәреүгә ихтыяж ҙур булыуын күрәбеҙ. Шуға күрә бында инфраструктураны артабан да үҫтерәсәкбеҙ.

Фото: glavarb.ru