…Балағыҙҙың ауыҙы һәр саҡ ярым асыҡ. Йоҡлағанда ла ауыҙын япмай, мышнай, хырылдай, бик йыш уяна. Иртән башы ауыртып, арыған ҡиәфәт менән тора… Әгәр шулай икән, тәжрибәле табип баланың үҙ-үҙен тотошона ҡарап та унда аденоидтар барлығын билдәләй ала.
Аденоид туҡымаһы йәки өсөнсө миндалина балаларҙа ғына була. Ул өс-алты айлыҡ сабыйҙарҙа үҫешә һәм ун ике йәштән һуң яйлап бәләкәйләнә бара. 16-20 йәштәрҙә бөтөнләй һиҙелмәй ҙә тиерлек, ә өлкәнерәк йәштә ул юғала. Тәбиғәт уға ниндәй бурыстар йөкмәгән икән?
Миндалина – тамаҡ төбөндә йотҡолоҡтоң ян-яғында урынлашҡан лимфоид туҡымалар тупланмаһы. Табиптар әйтеүенсә, ул ауырыу таратыусы микробтар инеүҙән һаҡлай һәм ҡан яһау функцияһын үтәй. Әммә бала йоғошло сирҙәр менән йыш ауырығанда, лимфоид туҡымаларының шешеүе, өсөнсө миндалинаның ҙурайып, танау ҡыуышлығына юлды ябыуы мөмкин. Шул саҡта бала ауыҙы менән тын ала башлай ҙа инде. Ҙурайып үҫкән миндалина йоғошло сирҙәргә ҡаршылыҡ булыуҙан туҡтап, киреһенсә, микробтар “оя”һына әүерелә.
Ангина, бронхит, трахеит сирҙәре – аденоидтарҙың айырылмаҫ юлдашы. Баланың ҡолаҡтары һыҙлай, йыш тымаулай. Оҙаҡ ваҡыт танау менән тын алыуҙың боҙолоуы организмдың кислород менән тәьмин ителеүен тотҡарлай. Баланың хәтере тарҡала, иғтибарһыҙға әйләнә, билдәле, мәктәптә өлгәшә алмай, уҡыуға битараф була. Ҡолаҡтың насар ишетә башлауы, хатта эренләүе мөмкин.
Даими рәүештә ауыҙы менән тын алған баланың бит һөйәге дөрөҫ үҫешмәй, тештәр формалашыуы боҙола. Хатта өсөнсө миндалинаның ҙурайыуы һөҙөмтәһендә күкрәк ситлегенең, умыртҡа бағанаһының үҙгәрештәргә дусар булыуы мөмкин. Әлбиттә, был үҙгәрештәр ҡапыл барлыҡҡа килмәй. Балаға ни тиклем иртәрәк медицина ярҙамы күрһәтелһә, шул тиклем сәләмәтлеге өсөн яҡшыраҡ. Сабыйҙың хәленә ҡарап, дауа билдәләнә. Бөгөн аденоидтарҙан ҡотолоуҙың иң хәүефһеҙ һәм ышаныслы юлы – хирургия алымы. Әгәр ҙә балағыҙға операция тәғәйенләгәндәр икән, ваҡытты һуҙырға ярамай, әҙерләнергә кәрәк.