Фән һәм технологиялар ун йыллығы сиктәрендә Евразия фәнни-тикшеренеү үҙәгенең иң ҙур университетында “Шәмбелә - музейҙа” тип исемләнгән акция ойошторолған. Ул Өфө фән һәм технологиялар университетында бөгөн асылды. Бер ай дауамында өфөләрҙе һәм баш ҡала ҡунаҡтарын вуздың дүрт алдынғы музейҙары: Н.А. Мәжитов исемендәге археология, Р.З. Йәнғужин исемендәге этнография музейы, зоология һәм геология музейҙары саҡыра.
Университеттың зоология музейы иң боронғоһо тип иҫәпләнә. Был 1909 йылда була. Бөгөнгө көндә, 110 йылдан ашыу ваҡыт үткәс, Өфө университеты зоомузейы экспонаттары коллекцияһы Башҡортостанда иң ҙур зоология коллекцияһына эйә. Зоомузей «аҡыллы һәм контактлы музей» концепцияһын тормошҡа ашыра, ул экспонаттарҙың бөтә ракурстарҙан визуаль асыҡлығын, уларҙың аудио - һәм видео оҙатыуын күҙ уңында тота. Тимәк, хәҙер бында бөтә донъянан төрлө хайуандарҙың һындарын ҡарарға ғына түгел, ә уларҙың тауыштарын ишетергә, уларҙы ҙур экранда ҡарарға, ҡайһы бер экспонаттарҙы хатта тотоп ҡарарға мөмкин.
Музейҙа балалар өсөн «Күңелле биология» курсы сиктәрендә дәрестәр үткәрелә, унда уҡыусылар хайуандар биологияһы һәм экологияһы нигеҙҙәрен өйрәнә. Музей Башҡортостан ҡурсаулыҡтары һәм заказниктары, ғилми учреждениелар менән әүҙем хеҙмәттәшлек итә, хайуандарҙы һаҡлау проблемаларында ҡатнаша.
Этнография музейы 1969 йылда тарих фәндәре докторы, профессор, күренекле этнограф Рим Йәнғужин етәкселегендә эшләй башлай. Башҡортостанда, Ырымбур һәм Силәбе өлкәләрендә комплекслы тикшеренеүҙәр сиктәрендә йыйылған баҫыу материалы уға этнография музейын булдырырға мөмкинлек бирә, ул рәсми рәүештә 1985 йылда эшләй башлай. Уның фондтарында аҫаба башҡорттарҙың көнкүрешен һүрәтләгән ҡыҙыҡлы материалдар тупланған: һунар, умартасылыҡ әйберҙәре, йорт кәрәк-ярағы, музыка ҡоралдары, этник текстиль, биҙәүестәр һәм башҡалар. Махсус бүлек башҡорт халҡының этногенезына һәм этник тарихына арналған.
2011 йылда асылған уҡыу-ғилми геология музейы планетабыҙҙың алыҫ үткәнен һаҡлаусы булып тора. Музей экспонаттары Минералдар һәм тау тоҡомдары Ерҙең таш йылъяҙмаһын аса һәм үткән дәүерҙәрҙең картиналарын күрһәтергә мөмкинлек бирә. Бында Ерҙең төрлө нөктәләренән 2700-ҙән ашыу минерал һәм тау тоҡомдары өлгөләре ҡуйылған. Был Өфөлә донъяның күп илдәренән һәм бөтә континенттарҙан, хатта алыҫ Антарктиданан экспонаттар ҡуйылған берҙән-бер музей. Был сағыу өлгөләрҙе полярник Р.К. Батыршин алып килә. Музейҙа шулай уҡ «космос илселәре» – силәбе һәм сихотэ-алин метеориттары, тектиттар һәм XVIII быуатта Стәрлетамаҡ өйәҙендәге боҙлауыҡ менән бергә төшкән тәреле серле «арметов таштары» бар. Шулай уҡ Португалияның дымлы ҡомдарында йәшен менән тыуған фульгурит – Өфөлә берҙән-бер экземпляр.
Музейҙың биҙәге-билдәле башҡорт йәшмәләренең ҙур коллекцияһы, Фәйзулла ятҡылығы родониттары коллекцияһы, ҡуйы сирен төҫтәге чароиттар һәм башҡалар. 2018 йылда музей йыйылмаһы кольск ярымутрауынан бик ҡыҙыҡлы магнетит октаэдрҙары ҙур кристаллдар менән тулыландырыла, уны уҡыу йортон тамамлаусы Илнур Сафин тапшыра. Ә Юбилейный ятҡылығынан пириттың матур һәм эре кристалдарҙы тапшырыу өсөн уҡыу йортон тамамлаусы Фәнүр Ҡотлоәхмәтов иңенә шахтанан 400 метр тәрәнлектә оҙон юл үтеп, һуңынан штольн буйлап 7 км йәйәүләп үтеү төшә.
Юғары уҡыу йорто музейының үҙенсәлеге – уҡыу процесы, фән һәм юғары квалификациялы белгестәр әҙерләү менән бәйләнеше. Геолог өсөн “Әлифба" – минералогияның мөһим дисциплинаһын белеү. Быға геология музейы булышлыҡ итә: ул студенттарға практик дәрестәр һәм теоретик курстар материалдарын тулыраҡ ҡабул итергә мөмкинлек бирә.
Археологик музей 2012 йылдың 30 ноябрендә ойошторола. Уның фондының нигеҙен университеттың археологик экспедицияһының ялан эштәре барышында тупланған археологик коллекциялар тәшкил итә: 1961 йылдан алып хәҙерге ваҡытҡа тиклем. 2017 йылда музейға тарих фәндәре докторы, академик, профессор һәм республиканың күренекле археологы Нияз Мәжитов исеме бирелә, ул күп йылдар университетта эшләй. Экспонаттарҙың байтаҡ өлөшө уның экспедициялары һөҙөмтәһендә алына. Уҡыу-ғилми археология музейы фондында бөтәһе 340-тан ашыу коллекция һаҡлана, улар буйынса тыуған яҡтың боронғо тарихын өйрәнергә мөмкин.
Өфө фән һәм технологиялар университеты музейҙары һеҙҙең алда илебеҙҙең ғәжәйеп тарих һәм тәбиғәт донъяһына ишектәр аса!
Экскурсиялар һәр шәмбе үтәсәк.
Ҡатнашыу өсөн һылтанма буйынса теркәлергә кәрәк: http://meetup.uust.ru.