"Урланған ҡыҙ тимәһендәр өсөн..."

Мөләйем, хәбәр һөйләүгә әүәҫ был апай менән яңы танышһаҡ та, һүҙҙәребеҙ тиҙ беректе. Йөҙө балҡып торған ханымға ҡарап, бик бәхетлелер ул, тип уйлап ҡуйҙым. Ысынлап та, шулай булып сыҡты, ләкин бәхетен ул биш йыл элек кенә тапҡан. Хәйер, ҡабаттан тапҡан тиһәм, дөрөҫөрәк булыр. Мәктәп йылдарынан дуҫлашып йөрөгән ауылдаш егетенә кейәүгә сығам тип балдаҡтар алып бөткәс, яҙмыш уны уйламаған ерҙә икенсе  берәү менән бәйләй.

Зәлиә ханым үҙенең мөхәббәт тарихын эҙмә-эҙлекле итеп һөйләп алып китте.

– Институт бөткәс, егетем менән икебеҙ ҙә тыуған ауылыбыҙға, үҙебеҙ белем алған мәктәпкә эшкә ҡайттыҡ. Самат – географиянан, мин рус теле һәм әҙәбиәтенән уҡыта башланыҡ. Атай-әсәйҙәр, туғандар беҙҙең тиҙҙән өйләнешерҙе белә. Ике яҡлап та ныҡлап туйға әҙерләнә башланы. Аҡса булғанда, боҙола торған нәмә түгел тип, алтын балдаҡтар ҙа алып ҡуйҙыҡ, ләкин Саматҡа хәрби хеҙмәткә  барырға повестка килгәс, өйләнешеү планы бер аҙға кисектерелде. Самат, армияға тиклем  өйләнешәйек, тип ныҡышһа ла, атай-әсәйҙәр ҙә, үҙем дә был ниәтте хупламаным.

"Юҡҡа ҡайғырма,  берәүгә лә әйләнеп тә ҡарамаясаҡмын, һине генә көтәсәкмен", – тип күңелен тынысландырҙым Саматтың.

Армияға оҙатыу кисәһе Саматтарҙың өйөндә үтте. Ауылда барыһы ла туған да, дуҫ. Байтаҡ йәштәр йыйылып китте. Араларында бер ят егет тә бар ине. Эй үҙе күп һөйләй, теле-телгә йоҡмай. Гармунын ҡулына алып уйнап та ебәрә, моңло итеп йырлай ҙа. Ҡыҙҙар эргәһендә өйөрөлөп йөрөй. Күрше ауылдан Марат исемле егет булыуын, беҙҙең колхозға зоотехник булып эшкә килеүен аҙаҡ ҡына белеп ҡалдым.

Самат армияға киткәс, уны һағыныуымды эш менән баҫтым. Төшкә тиклем дәрестәр, унан һуң  кластан тыш саралар үткәрелә. Тын алырға ла ваҡыт юҡ. Ҡайтып дәфтәр тикшерәм дә, иртә менән йәнә мәктәпкә йүгерәм.

“Яңы йыл байрамына концерт әҙерләйбеҙ, берәй йыр йырла инде”, – тип клуб мөдире ҡат-ҡат саҡырғас, бер көн репетицияға киттем. Йәштәр күп йыйылған. Күрше ауылдан теге гармунсы егет Марат та килгән. Әле бер, әле икенсе ҡыҙ менән шаяра, кәйефе бик шәп күренә.

Ул гармунда уйнаны, мин йырланым, тәүге тапҡырҙан уҡ сығышыбыҙ бик уңышлы килеп сыҡты. Оҙаҡҡа һуҙылмай ҡайтырға сыҡтым, әллә ни алыҫ та китмәнем, мине Марат ҡыуып тотто. Оҙатырға кәрәкмәй, тип ҡаршылашыуыма ҡарамаҫтан, өйгә тиклем оҙата килде.

Репетицияға барған һайын ул үҙенең миңә ҡарата битараф булмауын белдерҙе. Осрашырға өгөтләне, ләкин күңелемдә бар Самат ҡына ине. Шуға Мараттың һүҙҙәренә бөтөнләй иғтибар итмәнем, ләкин иғтибар итергә, унан һағыраҡ булырға кәрәк булған икән шул.

Ауыл клубында Яңы йылға арналған ҙур байрам  үтте. Унда Марат, Ҡыш бабай булып кейенеп, атта елеп клуб алдына килеп туҡтаны. Сағыу итеп биҙәлгән кырандасты бер төркөм бала-саға тиҙ арала уратып алды, Ҡыш бабайҙан тәмлекәстәр көттө.

Клубтағы тамашаларҙы  аҙағына тиклем ҡарап та бөтмәй, мин өйгә ҡарай ыңғайланым. Шул ваҡыт эргәмә баяғы кырандаста Марат килеп туҡтаны. Ҡыш бабай костюмын һаман да һалмағайны әле. "Әйҙә, ултыр, Зәлиә, бер минутта өйөңә илтеп ҡуям", – тине.

Мин тәүҙә баш тарттым. Шулай ҙа өй йыраҡ ҡына булғас, Мараттың тәҡдименә күндем. Эргәһендә беҙең ауылдан тағы ла бер егетте күргәс, күңелем тыныс ине. Ләкин кырандасҡа менеп утырыуым булды, ат ҡапыл ныҡ итеп сабып алып китте. Башыма ниндәйҙер толоп һымаҡ ауыр нәмә ҡаплағандарын хәтерләйем. Минең ҡысҡырыуым эргәмдән дә китмәне.

Марат мине үҙҙәренең өйөнә алып ҡайтты. Кырандастан күтәреп төшөрөп, тупһалағы мендәргә баҫтырҙы ла: "Бына, әсәй, һиңә килен алып ҡайттым", – тип ҡысҡырҙы, ишекте асып.

Мин тәүҙә нимә тип әйтергә, нимә эшләргә белмәй хәрәкәтһеҙ баҫып торҙом. "Бер ниндәй ҙә килен түгел мин. Һин урлап алып киттең. Ҡабат ауылыма илт", – тип күҙ йәшемә быуылып илай башланым бер аҙҙан.

"Ярһыма, матурым. Һин минеке булырға тейешһең. Мин генә һине бәхетле итә алам. Үкенмәҫһең бер ҙә. Кире ҡайтырға һуң инде. Һине урлауҙары тураһында ярты ауылың белә. Шуға иртәгә никахҡа әҙерләнәйек", – тине.

Урланған килеш кире ҡайтыуҙы  түбәнселек тип һананым. Ни тиклем генә ауыр булмаһын, күрше ауылда тороп ҡалдым. Минең кейәүгә сығыуымды Саматҡа нисек еткергәндәрҙер, уныһын белмәйем.

Яҙмышыма күнеп, шулай Марат  менән йәшәп алып киттем. Төпсөк малай булғас, төп йортта әсәһе менән бергә донъя көттөк. Мин мәктәпкә урынлаштым, бер-бер артлы өс балабыҙ тыуҙы. Марат ҡына баҫылып эшләй торғандарҙан булмай сыҡты. Аҡсаһы аҙ тип колхозда эшен ташланы. Әле бер, әле икенсе эшҡыуарҙа йөрөп ҡараны. Унда ла һүҙгә килешеп оҙаҡ эшләй алманы.

Бер аҙҙан ҙур аҡса артынан Себер тарафтарына сығып китте. Һирәк-һаяҡ ҡайтты, ләкин аҡсалата ярҙам артыҡ тойолманы. Һуңғараҡ “шул тарафта  бер ҡатынға йәшәргә кергән” тигән хәбәре килеп етте. Иремдән ярҙам бөтөнләй өҙөлдө.  Ҡәйнәм менән икәүләп аяҡҡа баҫтырҙыҡ балаларҙы. Уға бының өсөн ныҡ рәхмәтлемен. Ҡәйнәм бер нисә йыл элек кенә мәрхүмә булды. Оҙаҡ та үтмәне, иремдең дә яҡты донъянан китеүе тураһында ишеттем.

“Бер ҙә генә бәхетем булманы” тип йәшәнем ғүмер буйы, ләкин бер нисә йыл элек минең күңелем күгендә лә бәхет йылмайҙы. Самат үҙе эҙләп тапты мине. Ғүмер буйы сит тарафтарҙа йәшәгәс, уның менән бер ҡасан да осрашырға тура килмәне. Балаларын үҫтергәс, ҡатынынан айырылып, тыуған ауылына ҡайтҡан. Шунда йорт төҙөгән.

Икебеҙ ҙә яңғыҙ ҡалғас, ҡыйыр-ҡыймаҫ ҡына яңы тормош башланыҡ. Яратҡан кешең менән йәшәүҙең ни тиклем ҙур бәхет икәнлеген ошо йәшкә еткәс саҡ аңланым, – тип бәхетле йылмайҙы Зәлиә апай.

Уның нурлы йөҙөнән тирә-яҡҡа  бәхет нурҙары һибелгәндәй тойолдо.

 Автор фотоһы.