Диалект – ул тел шишмәһе

Ә бит тап ана шул ҡараш арҡылы беҙ күпме милләттәшебеҙҙе юғалт­тыҡ. Әйтерһең, борон бар баш­ҡорттар ҙа әҙәби телдә һөйләшкән. Ниндәй генә диалектта һөйләшһә лә, әгәр кеше үҙен башҡорт тип таный икән, ниңә әле унан әҙәби тел нормаларын талап итергә? XXI быуатҡа килеп еткән кешелек дәүләт теле, әҙәби тел тигән нормативтарға таяна икән, тимәк, уларҙы таныған.

Әммә тел ул ҙур океан, даръя икәнен оноторға ярамай. Диалекттар — ана шул телебеҙҙе байытҡан, һуғарған шишмәләр! Шишмә юлын быуһаҡ, уның икенсе яҡҡа ағып китеүе лә ихтимал. Диалектты күтәреп торған замандаштарыбыҙ – тарихсы Гәрәй ырыуы башҡорто, Башҡортостан автономияһы башында торған Илдархан Мутиндың яҡын туғаны Радик Бәхтиевтең, тыуған яҡты өйрәнеүсе Ғәйнә башҡорто, Пермь өлкәһе егете Альберт Мәх­мүдовтың башҡортлоҡтарын, диалект үҙенсәлектәрен хуплауҙарын күтәреп алайыҡ!

ДИАЛЕКТТЫҢ ӘЙТКӘНЕ

Сулпылы сәстәй инем мин,

Үрелгән толом инем.

Матур әҙәби телдән дә

Боронғо, оло инем.

Ҡырҡып ташланды толомдар,

Һибелеп ҡалды сулпы.

Сәсен ҡырҙырған малайҙай,

Саҡ сығып килә ҡурпы.

Ҡалаларҙы әйтмәйем дә,

Ауылдарҙа мин һирәк.

Кәмене минең баһам да,

Бәҫем төштө бигерәк.

Бөгөнгө бөйөк даръяға

Һут биргән инеш инем.

Тик әҙәби тел белергә

Тейешме, имеш, илем?

Сулпылы сәстәй инем мин,

Үрелгән толом инем.

Хәҙерге дәүләт теленән

Боронғо, оло инем.

...Шишмә башына барығыҙ,

Телен онотһа йәштәр.

Йәйғор ҡалҡыр күгегеҙҙә,

Нурланып балҡыр төҫтәр.

Сулпылы сәстәй инем мин,

Үрелгән толом инем.

Аҙауҙарҙан Тубылғаса

Башҡорттоң ҡоло инем!

Милләтемә ҡеүәт өҫтәр

Боронғо улы инем.