Өфөлә Рәсәйҙең үҫемлектәр физиологтары йәмғиәтенең XX съезы башланды

Бөгөндән 23 сентябргә тиклем Өфө Рәсәй Федерацияһы үҫемлектәр физиологтары йәмғиәтенең XX юбилей съезы эш башланы.

400-ҙән ашыу ғалим, Үҫемлектәр физиологияһы белгестәре, илдең 60 ғилми үҙәгенән студенттар һәм аспиранттар, шулай уҡ яҡын һәм алыҫ сит илдәр вәкилдәре биш көн дауамында Бөтә Рәсәй ғилми конференцияһы сиктәрендә «Торатау» конгресс-холында эшләйәсәк. 19 пленум һәм 18 секция ултырышы үткәреү планлаштырыла. Йәш ғалимдар мәктәбе «Үҫемлектәрҙе генетик мөхәррирләү CRISPR/Cas» һәм «РЭК лекциялар залы» алдында Ломоносов исемендәге Мәскәү дәүләт университеты ғалимы Алексей Серегин сығыш яһаясаҡ.

Рәсәй үҫемлектәр физиологтары йәмғиәте съезы дүрт йылға бер үткәрелә. Быға тиклем ғалимдарҙы Минск, Санкт-Петербург, Мәскәү, Сыктывкар һәм Петрозаводск ҡалалары ҡабул иткән.

Өфөнөң X юбилей конгресын үткәреү урыны итеп һайланыуы республиканың юғары технологияларҙы үҫтереүҙәге ҙур ҡаҙаныштары менән бәйле. Башҡортостанда һуңғы өс йылда фәнгә һәм юғары белем биреүгә булышлыҡ итеү буйынса күп саралар күрелде. Төбәктә булдырылған бөтә донъя кимәлендәге Евразия ғилми-ағартыу үҙәге юғары уҡыу йорттарын һәм ғилми учреждениеларҙы үҙгәртеп ҡороуҙы, яңы проекттарҙы тормошҡа ашырыуҙы, фундаменталь ғәмәли фәнни тикшеренеүҙәргә, йәш ғалимдарға, аспиранттарға ярҙам итеү буйынса республика сараларын тормошҡа ашырыуҙы, йәштәр лабораторияларын, шул иҫәптән үҫемлектәр физиологияһы менән тығыҙ бәйләнештә булғандарҙы тормошҡа ашырыуҙы башлап ебәрҙе.

Башҡортостан юғары технологияларҙы үҫтереүҙәге ҙур ҡаҙаныштары, мөһим инновацион проекттарҙы уңышлы тормошҡа ашырыуы менән билдәле. Ғилми тикшеренеүҙәр юғары кимәлдә Рәсәй Фәндәр академияһының Өфө федераль ғилми-тикшеренеү үҙәге, Көньяҡ Урал ботаника институты һәм Өфө фән һәм технологиялар университетында алып барыла. Шуны билдәләп үтергә кәрәк: үҫемлектәр физиологтары йәмғиәтенең Өфө бүлексәһе бөтә ил буйынса Йәмғиәттең ундан бер өлөшөн тәшкил итә (700 ағзанан 68 ағза). Был - республикала үткәрелгән тикшеренеүҙәр һөҙөмтәләре буйынса фекер алышыу өсөн төп майҙансыҡ. Диссертация советы Өфө фән һәм технологиялар университетының «Үҫемлектәр физиологияһы һәм биохимияһы» һөнәре буйынса Рәсәйҙә эшләп килә торған алты советтың береһе булып тора.

Съезд Башҡортостан Республикаһы Башлығы Хакимиәте, Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте тарафынан хуплана.

Форум Рәсәйҙә ил Президенты иғлан иткән Фән һәм техника декадаһы сиктәрендә үтә. Нәҡ фән бөгөн илебеҙҙәге тормоштоң бөтә өлкәләренең тотороҡло үҫешенең, уның глобаль хәүефһеҙлеген һәм конкурентлыҡ һәләтен тәьмин итеүҙең этәргес көсөнә әйләнә бара.

Сараны Рәсәй Фәндәр академияһы Рәсәй үҫемлектәр физиологтары йәмғиәте президенты Дмитрий Анатольевич Лось асты:

«Башҡортостандың баш ҡалаһы үҫемлектәр физиологтары йәмғиәтенең X юбилей съезын үткәреү өсөн һайланған — башҡорт ғалимдары үҫемлектәр организмдарының тормошсан үҙенсәлектәрен өйрәнеүгә, «йәшел ген инженерияһы»на һәм агрономдарҙы фәнни әҙерләүгә ҙур өлөш индерә — уның нигеҙендә Рәсәйҙең яңы ауыл хужалығы нигеҙләнәсәк», - тине ул.

Үҫемлектәр физиологтары йәмғиәте президенты билдәләүенсә, Рәсәй Хөкүмәте критик технологиялар тип билдәләгән өлкәләрҙә үҫемлектәр физиологтары үҫеше айырыуса мөһим әһәмиәткә эйә: «Рәсәйҙә критик технологияларҙың 27 йүнәлеше араһында 8-е үҫемлектәр физиологияһына ҡарай. Был биокаталитик, биовинтетик һәм биосенсор технологиялары; биомедицина һәм ветеринария технологиялары; геном, протеомик һәм геномдан һуңғы технологиялар; күҙәнәк технологиялары; биоинженерия технологиялары; тирә-яҡ мөхит торошон күҙәтеү һәм күҙаллау, уның бысраныуын булдырмау һәм бөтөрөү технологиялары; тәбиғи һәм ғәҙәттән тыш хәлдәрҙе иҫкәртеү һәм бөтөрөү технологиялары; ҡаҙылма яғыулыҡтарҙа энергияны һөҙөмтәле етештереү һәм конверсиялау технологиялары».

«Ерҙә иң мөһим биохимик реакция — фотосинтез. Кеше өс компонентһыҙ йәшәй алмай: һауа, һыу һәм аҙыҡ. Ә был компоненттарҙың икәүһен беҙгә үҫемлектәр тәьмин итә. Һәм, әлбиттә, үҫемлектәр физиологияһын һәм биохимияһын өйрәнеүсе фән кешенең биологик төр булараҡ йәшәүе өсөн ер йөҙөндә иң мөһим фән булып тора.

Шуға ла был съезд Башҡортостан Республикаһында быйылғы төп фәнни ваҡиғаларҙың береһе тип әйтһәм, һис хаталанмайым, — тине Рәсәй Фәндәр академияһының Өфө институты  етәксеһе Василий Мартыненко.

Үҫемлектәр биологияһын өйрәнеүселәр конгресы, һис шикһеҙ, илдә фәнни мәктәптәрҙе үҫтереү, яңы йүнәлештәр булдырыу һәм фән үҫешенең өҫтөнлөклө йүнәлештәрен билдәләү өсөн мөһим этап булып тора. Был тикшеренеүселәр һәм тикшеренеү төркөмдәре араһында бәйләнештәр урынлаштырыу, йәш ғалимдарҙы фекерҙәштәр берләшмәһенә йәлеп итеү.

Съездың тағы бер темаларының бере итеп «Климаттың глобаль үҙгәреү дәүерендә үҫемлектәр биологияһы» тип билдәләнә. Үҫемлек физиологияһы үҫемлекселек һәм үрсетеүҙә интенсив технологияларҙың фундаменталь нигеҙе булып тора.

«Һуңғы тиҫтә йылдарҙа беҙ заманыбыҙҙың төп кризистарының береһе — климаттың үҙгәреүе, һөҙөмтәлә сәсеүлектәрҙе үҫтереү шарттарҙың насарайыуы алдында торабыҙ. Башҡортостан ҡоролоҡтан зыян күрә. Беҙҙең республика ҡеүәтле агросәнәғәт комплексы менән билдәле. Халыҡтың яҡынса 40 проценты ауыл ерендә йәшәй. Былтыр беҙҙең игенселәр һуңғы тиҫтә йылдарҙа рекордлы иген уңышы йыйҙы. Шуға күрә ауыл хужалығын үҫтереү беҙҙең өсөн стратегик бурыс булып тора, — тине Үҫемлектәр физиологтары йәмғиәтенең Өфө бүлексәһе рәйесе, Үҫемлектәр физиологияһы университеты профессоры Рәшит Фәрхетдинов.

Башҡортостан Республикаһы Рәсәй Федерацияһында ауыл хужалығы продукцияһы етештереү өлкәһендә лидерҙарҙың береһе булып тора, съездың иң мөһим бурысы — илебеҙҙең аҙыҡ-түлек хәүефһеҙлеген тәьмин итеүҙең фәнни нигеҙен һәм ауыл хужалығы продукцияһының етештереүсәнлеген һәм сифатын арттырыу технологияларын эшләү.

Үҫемлектәр физиологияһы тармағына — физиологтар, биохимиктар, молекуляр биологтар, ген инженерҙары, үҫемлектәр биотехнологтары, шулай уҡ ауыл хужалығы фәндәре вәкилдәре инә.

Рәсәй үҫемлектәр физиологтары йәмғиәте конгрестары — Рәсәй фәне тормошондағы киң күләмле ваҡиғалар, улар физиология, биохимия, молекуляр биология, ген инженерияһы, үҫемлектәр биотехнологияһы, шулай уҡ ауыл хужалығы фәндәре өлкәһендә фәнни ҡаҙаныштарға дисциплина-ара анализ яһарға һәм үҫемлектәр фәненең артабанғы үҫеш тенденцияларын билдәләргә мөмкинлек бирә.