Ете һаны оҙата бара...

Күптәр көтөп алған “Йырым булһын бүләгем” тапшырыуы бара. “Бәхетлемен, эйе, маҡтанмайым, һин минеке генә булғанға, мин бит һинән бер ни һорамайым, тик бул ғына һәр саҡ янымда”. “Бәхетлемен” тигән моңло йыр яңғырай. Таныш тауыш, үҙенсәлекле көй, әлбиттә, уны бүтән бер кем менән дә бутау мөмкин түгел. Дөрөҫ, ул – эстрада йырсыһы, Башҡортостандың атҡаҙанған артисы Венера Юлгилдина.

Йоланан өҫтөн булыу мосолмандарға, бигерәк тә башҡорттарға, хас сифат түгел. Коллектив менән төрлө байрамдарҙы ҡаршылауҙы ла онотмайбыҙ. Яңы йыл байрамын билдәләгәндә бихисап ҡунаҡ саҡырҙыҡ, шулар араһында йырсы Венера Самат ҡыҙын күреү айырыуса шатлыҡлы булды. “Һин – мөхәббәтем”, “Сәскәләр уянды”, “Һандуғас”, “Һөйөүҙәр һүрелмәһен”, “Оҫта баҫа”, “Йыйҙым еләк” һәм башҡа дәртле йырҙар башҡарып, иҫ киткес матур ял бүләк итте ул. Әлбиттә, халыҡ йырҙарын да тыңланыҡ.

Бөгөн “Йома ҡунағы”нда – эстрада йырсыһы Венера ЮЛГИЛДИНА.

– Йыш түгел, әммә ҡайһы бер осраҡта артистар тура­һын­да, уларҙың ата-әсәһе лә йырсы йәки бейеүсе булған­дыр, тиҙәр. Һин ниндәй ғаилә­лә буй еткерҙең?

– Беләһеңме, Илдар, мин бит өләсәй һәм ҡартатайҙарға бай ғаиләлә иркәләнеп үҫтем. Ни өсөн тиһеңме? Әсәйемдең әсәһе Мәфтүхә Фәтхетдин ҡыҙы менән атаһы Әхәт Ҡәйүм улы – икеһе лә уҡытыусы тигән юғары исемде лайыҡлы йөрөттө. Уҡымыш­лы­ларҙан һабаҡ алғандар ҡайҙа ғына эшләмәне, ниндәй генә вазифа биләмәне! “Уҡыу – энә менән ҡойо ҡаҙыу”, “Уҡыған уҙыр, уҡымаған туҙыр”, “Уҡыған ете ҡат ер аҫтындағын күрә, уҡымаған ер өҫтөндәген дә күрмәй” һәм башҡа шуның ише ғилемлелеккә өндәгән мәҡәл-әйтемде яҡын кешеләремдән ишетеп кенә түгел, ә күңелемә һеңдереп үҫтем.

Атайымдың атаһы Мөхәмәт­зәки Мостафа улы менән әсәһе Фәниә Муса ҡыҙы тураһында ла йөрәк түремдә тик йылы иҫтә­лектәр һаҡлайым. Тәүгеләренән айырмалы, улар ябай ауыл кешеләре булһа ла, шул хәтлем күпте белде, тәрән фекерләне, ниндәй ҙә яңылыҡҡа булһынмы йәки бүтән күренешкәме һәр саҡ үҙҙәренең ҡарашын белдерҙе, ҡыҫ­ҡаһы, күптәргә өлгө булып ғү­мер итте. Улай ғына ла түгел, уңғанлыҡтары менән тирә-яҡта хөрмәт ҡаҙанған кешеләр. Егәр­ленең ҡулы ете, тигәндәй, иркен баҡсаларындағы тигеҙ генә итеп теҙелгән умарталары әллә ҡайҙан күренеп ултырҙы, ә инде умар­талыҡтағы бал тирә-яҡҡа хуш еҫ таратты, ырыҫлы был ер бал ҡорттарының тауышынан гөжләп торҙо. “Ашатҡан да, кейендергән дә бал”, — тип ҡабатлағандары кисәгеләй күҙ алдымда.

Әсәйем Фәнүзә Әхәт ҡыҙы – уҡы­тыусы, а атайым водитель бул­ды. Ғаиләлә Зөлфирә һылы­уым, Айбулат ҡустым менән үҫтек.

– Шөкөр, яҙмышыма тамсы ла үпкәм юҡ. Өләсәйемдәрҙең теле менән әйткәндә, бер ҡасан да үт­кәндәргә үкенергә ярамай. Сән­ғәт кешеһе бит мин, сәхнә – йә­шәү мәғәнәм, мин яратҡан һәм мине яратҡан тамашасыларым бар.

– “Мираҫ” ансамбленә 2007 йылда эшкә алындым, шунан бирле ошонда. 15 майҙа 12-се ижад миҙгелен яптыҡ, тамаша залында алма төшөрлөк тә урын юҡ ине, билеттар алдан уҡ һаты­лып бөткәйне. Сәнғәт өлгөләрен киләсәк быуынға мираҫ итеп ҡалдырыу – төп бурыстарҙың береһе.

– Өйөбөҙҙөң түрендә, стенала дүртмөйөш формаһында бәләкәй генә радио оҙаҡ эленеп торҙо. Ошо серле ҡумта беҙгә барыһын да еткерҙе – иң беренсе булып яңылыҡтарҙы унан ишеттек, башҡа төрлө хәбәрҙәрҙе белдек. Тапшырыуҙар башланһа, тышҡа сыҡмаҫҡа тырыштыҡ, шул уҡ ваҡытта төшкө концерт тыңлап кинәндек. Төрлө саҡ булды, уға өлгөрмәй ҡалһаң, нисектер күңел китек кеүек хис итәһең. Халҡы­быҙҙың күп йырҙарын бәләкәй­ҙән ишетеп үҫтем. Хәйер, ҡарта­тайым оҫта йырсы булды, уны тыныс күңел менән тыңлау мөмкин түгел ине.

Яҡташтарымдан уңдым, шу­ларҙың береһе – Башҡортос­тан­дың халыҡ артисы Әлфиә Юлсурина. Уның сәхнәгә килеп сы­ғыуы үҙе ни тора! Хис-тойғоға бирелеп йырҙар башҡарыуын телгә алыу артыҡ. Әлфиә апайҙан “Абдрахман”, “Зөбәйҙә”, “Шәүрә”, “Төйәләҫ” кеүек халыҡ йырҙарын өйрәндем. Оло быуын артистарын Флүрә Килдейәрованың, Рәйлә Аҙнаҡаеваның йырҙарын тыңлап үҫтем.

Радио хаҡында һүҙ сыҡҡас, был да ҡыҙыҡлы булыр. Ҡабул итеү төрлөсә бит, күреүгә ҡара­ғанда, миндә ишетеү һәләте ныҡ үҫешкән, тиҙәр.

– Әлфиә Мырҙабулат ҡыҙы шикелле тыумышым – Бөрйән районының Иҫке Собханғол ауылынан, уның ҡарауы, ҡыҙ фамилиям – Ураҙаева. Ул бер нисек тә беҙгә нәҫел-нәсәп килеп сыҡ­май. Әммә фекерҙәр уртаҡлығы, сәнғәткә ғашиҡ булыу беҙҙе берләштерҙе, яҡынайтты.

– XI класты тыуған ауылында тамамлаған йәш ҡыҙ баҙнатһыҙ ғына Өфөгә юлланған. Бында тормоштоң бүтәнсә ҡоролошона тәүҙә ныҡ аптыраған, ҡаланың тау башында урынлашыуына, бейек йорттарға, төрлө автомо­бил­дәргә, кешеләрҙең күплегенә һәм шәп йөрөүенә ғәжәпләнгән, әкрен­ләп инде уныһына ла күнгән. Йәш ҡыҙ тигәнем үҙем булам инде.

Тәүҙә Өфө дәүләт сәнғәт училищеһына уҡырға индем, йыр бүлегендә Әлфиә Мәсә­ли­мова класына эләктем. Оҡша­ны, әҙме-күпме сынығыу алдым, кем әйтмешләй, хәҙер ныҡлы баҫып йөрөй башланым. Унан инде ҡыйыу итеп Заһир Исмәғилев исемендәге Өфө дәүләт сәнғәт акаде­мия­һының “ишеген шаҡы­ным”, был уҡыу йортонда белемемде арттырыуыма бәхетем сикһеҙ. Вокал дәрестәрен Баш­ҡорт­ос­тандың халыҡ артисы Рәйлә Аҙнаҡае­ва­нан алдым. Баш­ҡортос­тандың халыҡ артисы Радик Хәби­буллинға ла сикһеҙ рәхмәт­лемен. Остаз­дарым сәнғәт тормошомда ҙур роль уйнаны, оло сәх­нәгә сығыр­ға булыш­лыҡ итте.

Өфө “өф” тип өр­мәгән ергә ултырт­маһа ла, унда йы­лы­лыҡ тойҙом, бындағы үҙенсәлекле йәшәйеш­тән йәм таптым, шаулап торған сихри сәнғәт донъяһына сумдым.

– Ирем Тимур, әйткәндәй, сән­ғәт академияһында ҡурай класын тамамланы, уның менән Лиана исемле сәскәләй ҡыҙ үҫте­рәбеҙ. Ул Фатима Мостафина исемен­дәге Өфө ҡала башҡорт гимна­зияһында уҡыны, әле Өфө дәүләт нефть техник университеты студенты, I курсты тамам­лаясаҡ. Уны бәләкәй сағында бейеү түңәрәктәренә йөрөттөм, йырҙы ла ҡалдырманы. Ҙур үҫкәс инде, һөнәр һайлау алдында торғанда, ҡайҙа уҡырға барырға икәнен үҙе һайланы. Әлбиттә, беҙҙең менән кәңәшләште, төрлөсә уйланы. Мәртәбәле юғары уҡыу йорто студенты булыуына ғорурлана, уҡыу уға еңел бирелә, сөнки теүәл фәндәрҙе ярата. Шулай уҡ вуз тормошондағы бихисап сараларҙың уртаһында ҡайнап йәшәй. “Иң күп ваҡыт студентта, һағындыра ул күңелле саҡтар аҙаҡтан, уның ҡәҙерен бел”, тибеҙ. Бер яҡшы ҡыҙ ете улға торошло тигән әйтемде лә онотмайыҡ.

Кешелә талант йә бар, йә юҡ, әгәр ҙә ул йоҡлап ята икән, уны уятырға кәрәк. Ошо фекер менән тулыһынса килешәм.

Тормош юлдашым тураһында һорарыңды һиҙеп ултырам. Мөхәббәт уты тамуҡ утынан ете өлөш артыҡ булыр.

Моғайын да, гәзит уҡыусылар ҙа көтәлер, ғәзиз кешем хаҡында ла кәлимә һүҙ еткермәксемен. Тимур Юлгилдин – Йылайыр райо­нының Ҡашҡар ауылынан, шаулы студент осоронда “пятачок”та таныштыҡ та оҙаҡҡа һуҙмай ғына өйләнештек. Ул сәнғәт кешеһе булһа ла, бүтән тармаҡта – янғын һүндереү идаралығында эшләй. Ошоғаса ҡулынан ҡурайын тө­шөр­гәне юҡ, өҙҙөртөп уйнай башлаһа, йырламай түҙер әмәлең юҡ. “Эштә ҡурай төркөмө астым, көй-моңдан ситләшмәгән егеттәрҙең булыуына шатланам”, – тип Тимур бер көндө әйтмәһенме! Уның өсөн бик тә шатмын.

– Кемгә нисектер, әммә 7 һа­нын үлеп яратам, ул минең өсөн барыһы ла. 1977 – тыуған йылым. 77 һаны күпте һөйләй. Ҡыҙыҡ, автомобиль һатып алһаҡ, дәүләт теркәү номерында мотлаҡ рәүештә 7 һаны була. Фатир, подъезд йәки йортобоҙ ҙа 7 менән бәйле. Күпселек осраҡта берәй концертта етенсе булып сығыш яһайым.

Бер көн магазинға индем дә сиратҡа баҫтым. Артист халҡы ла сират тороп әйбер ала, алға күҙ һалдым, бәй, етенсе булып баҫып торам икән.

– Беҙҙең халыҡ шул тиклем иғтибарлы, урамда ла, шул уҡ магазинда ла таныусылар осрай. Тәүҙәрәк уңайһыҙланыу кисерә инем, хәҙер өйрәнелде.

– “Юлда йөрөгән – май имер, өйҙә ултырған тилмерер” тигән шикелле, Төркиәгә йыш барҙыҡ концерт менән. Бынан тыш, Европа илдәрен дә арҡырыға-буйға кистек. Бөтәһе лә сағыштырыуҙа асыҡ сағыла бит. Аралашыу мәҙәниәте, менталитет бүтәнсә, хеҙмәтләндереү ҙә иғтибарҙы йәлеп итә. Шулай булыуға ҡа­рамаҫтан, барыбер ҙә Башҡорт­останыбыҙға бер нәмә лә етмәй. Тыуған төйәгебеҙҙе һағынып ҡайтыу ҙа бәхеттер, тим. Сит кешеләр беҙ кейгән балҡып торған зауыҡлы костюмдарҙы ҡат-ҡат тотоп ҡарай. Улар “Катюша”, “Подмосковные вечера” һәм башҡа шуның һымаҡ йырҙарҙы иҫтәре китеп тыңлай.