“Ҡош юлы” башҡорт бард фестивале сиктәрендә ойошторолған шиғриәт бәйгеһе ниндәй сифаттары менән шәхсән күңелгә яҡын? Бында берәүҙе лә “яҙ, шулай тип яҙ, былай яҙырға кәрәк” тип ялбарып, үтенеп килтермәйҙәр. Киреһенсә, был конкурсты йәш ҡәләм тибрәтеүселәр үҙҙәре эҙләп таба. Эйе, бөгөн һәр кем шиғыр яҙа: ҡыйынмы ни, ҡулыңа ҡәләм ал да башыңа нимә килә, шуны теҙеп яҙып сыҡ? Шул уҡ ваҡытта, нисек кенә булмаһын, шиғыр яҙыуҙың үҙ талаптары, быуаттар дауамында кешелектә зауыҡ төшөнсәһен тәрбиәләгән юғары сәнғәт кимәле бар.
Һәр йыл шиғриәт конкурсында ҡатнашыусылар матур-матур ике юллыҡтары, дүрт юллыҡтары менән таң ҡалдыра. Әҙер шағирҙар сыға йәштәр араһынан. Былтырғы конкурстың асыштары Ғәзиз Әбделмәнов менән Ләйсән Сәлимова тап шундайҙарҙан булды.
Бөгөндән китаптарын нәшерләп сығарырлыҡ. Уларҙың йыйынтығын ҡулға алыр көндө мин дә көтөп йөрөйөм! Һыҙланышлы, кисерешле шиғриәт. Буш һүҙле булмаҫ өсөн, уларҙың яҙғандарынан юлдар килтерәм. Ләйсән Сәлимова бына нимә тип яҙа:
“Үҙ тапандым, уф”, – тиеп,
Ғәзиз Әбделмәновтың шундай юлдары нескә үҙенсәлектәрен асып һала:
Мин ғәйепле ғаләм алдында,
Был ғәйебем эҙәрлекләр төҫлө
Ҡанһыҙ йыртҡыс кеүек артымдан,
Мин ғәйепле ғаләм алдында.
Утлы тамға кеүек был ғәйеп,
Хилафлыҡтың һаҡлар хәтерен,
Булмаҫ кеүек уға күнегеп,
Утлы тамға кеүек был ғәйеп.
Бар ғәйебем – көндөң бер көнөндә
Һинең барлығыңда... шикләндем.
Шикләнеүҙе ҡыуҙым күңелдән,
Көндәремдең тик бер көнөндә.
Әллә юрый, һиңә табан юлдың
Берсә янып бештем, бер туңдым,
Иң ауырын һайлап юлымдың.
Белһәм әгәр һинең исемде,
Хатта уның тик бер хәрефен,
Мин ҡабатлар инем, көсөмдө
Һаҡлар өсөн, һинең исемде.
Шәп бит! Быйыл шиғриәт бәйгеһенең баһалама ағзалары – шағирә, журналист, Ш. Бабич исемендәге дәүләт премияһы лауреаты Лариса Абдуллина, шағирә, журналист, “Ҡош юлы-2014” республика шиғриәт бәйгеһе еңеүсеһе, “Ҡыл” йәш шағирҙар хәрәкәте етәксеһе Айгөл Йәмилева, шағир, “Ҡош юлы-2018” республика шиғриәт бәйгеһе еңеүсеһе Ғәзиз Әбделмәнов, шағирә, Рәмзилә Хисаметдинова исемендәге премия лауреаты Миңзәлә Шөғәйепова, шағирә, уҡытыусы Ғәлиә Кәлимуллина, ғалимә, филология фәндәре кандидаты Айһылыу Вахитова, шағир, Ғаян Лоҡманов исемендәге премия лауреаты Фидаил Сафин. Һәр баһалама ағзаһы авторҙар хаҡында фекерҙәрен әйтте, кәңәштәрен бирҙе. Филология фәндәре кандидаты Айһылыу Вахитова, мәҫәлән, былай тине: “Күптәрҙә бер үк мотивтар йыш ҡабатлана. Был ныҡ ялҡыта. Отчет биргән һымаҡ “шулай иттем, былай иттем”, “шулай итһәм, былай итһәм” шаблондарынан ҡотолорға кәрәк. Икенсе стилдә яҙырға тырышҡан авторҙарға ла буталсыҡ фекерҙәр, нәмәләрҙән ҡотолоу мотлаҡ. Символизм, философия, логик эҙмә-эҙлелек тураһында онотмаһындар ине. Юғиһә эске структура менән тышҡы структураның бөтөнлөгө булмаясаҡ. Ҡоро һүҙҙәр генә килеп сығасаҡ. Ә ғәмәлдә иғтибарға лайыҡ авторҙар бар”.
Ҡайһы бер юлдарға, шиғырҙарға айырым туҡталып китке килә. Архангел районынан Альбина Әбсәләмованың “Иңдәремдән тауҙар төшөр кеүек, Бәхетлерәк минән булһаң әгәр”, Белорет районынан Динә Солтанованың “Сыҡ та төн сатында балҡып торған Моңһоу айҙың сағыу нурын кис!”, Саҡмағош районынан Алина Әхмәтшинаның “Гүзәл йәшлегемә аяҡ баҫтым, Күңелемдә төҫлө, киң йәйғор.
Яратҡандар рөхсәт көтмәһендәр: Ватылһын да ҡуйһын светофор!”, Бөрйән районынан Йәҙгәр Ҡәйүмовтың “Бәйләнештә”н инеп тормошома, Иң түренә үттең йөрәктең. Уттай уйнап шул йөрәгем менән, Күңелемдең боҙон иреттең”, Өфөнән Римма Санъярованың “Әсәйемдең һәр бер һүҙе Алтын ташҡа баҫылған”, Бөрйән районынан Нурзилә Усманованың “Бөрйән ҡыҙы – ниндәй ғорур исем. Әйткән саҡта ошо исемде Йөрәгемдән бөтмәҫ моң ағыла, Йырға ҡушып барлыҡ хисемде”, Ишембай районынан Зәйтүнә Усманованың “Үләнгә төшкән ысыҡ мин”, Бөрйән районынан Илүзә Йәмилеваның “Ер һуҡмағы беҙҙе айырһа ла, Йыһан киңлегендә беҙ бергә!”, Бөрйән районынан Ейәнбаевтың “Был донъяла ҡояш нуры кеүек, Мәңгелек ут беҙҙең арала”, Силәбенән Марат Дауытовтың “Йүгер, йүгер, Башҡортлоҡ! Халҡымды минең күтәр”, Бөрйән районынан “Көҙҙәремдең һары һағышынан Аралаған мине тик тынлыҡ”, Ишембай районынан Роберт Горбуновтың “Әсәй күрһәткән юл илтә Беҙҙе алтын көндәргә” кеүек шиғыр юлдары йәштәрҙең донъяны образлы ҡабул итеүе хаҡында һөйләй. Ә инде Айһылыу Дауытова (Ишембай районы) менән Нәркәс Ҡәйепҡолованың (Әбйәлил районы) яҙғандары моңло асыштары, яңыса фекер менән һоҡландырҙы. Айһылыуҙың яҙғандарында нимәһе менәндер шағирә Рәмзилә Хисаметдинованың ижадына ауаздашлыҡ тойҙом. Ә Нәркәс шиғриәткә яңы һулыш менән, үҙенең яңы юлы менән килгән. Шағир Рәшит Зәйнуллин кеүек. Йәштәр тип ҡарамайыҡ, китаптарын, шәлкемдәрен табып уҡыйыҡ.
Шулай итеп, “Ҡош юлы” башҡорт бард фестивале сиктәрендә ойошторолған шиғриәт конкурсында Гран-приға – Айһылыу Дауытова, беренсе урынға – Нәркәс Ҡәйепҡолова, икенсе урынға – Альбина Әбсәләмова, өсөнсө урынға Илүзә Йәмилева лайыҡ булды.
“Башҡортостан” гәзитенең махсус бүләге – Зәйтүнә Усмановала, Роберт Горбуновта. “Башҡорт ҡатын-ҡыҙҙары” йәмғиәтенең махсус бүләге – Динә Солтановала. “Өмөт” номинацияһы Йәҙгәр Ҡәйүмовҡа тапшырылды. Бөтә донъя башҡорттары ҡоролтайының махсус бүләге Алина Әхмәтшинаға бирелде. Башҡортостан Яҙыусылар Союзының махсус бүләге иһә – Силәбе егете Марат Дауытовта.
Йәштәр килә ижадҡа, әҙәбиәткә, шиғриәткә! Был тәрән һәм зауыҡлы донъяға аяҡ баҫҡандарға “Ҡош юлы” ҡанат ҡуя. Йәштәргә милләтебеҙҙең “Урал батыр” кеүек бөйөк әҫәрҙәр ижад иткән халыҡ, бай башҡорт шиғриәте барлығын, шул уҡ ваҡытта рух азатлығы ғына яңы асыштар бүләк иткәнен оноторға ярамай.