Ҡалҡанда йондоҙҙар балҡыны

Бөгөн ҡатын-ҡыҙҙар ойошмалары әүҙем эшмәкәрлек алып барған урындарҙа, хатта иң төпкөлдә булһа ла, тормош ҡайнай. Учалы районында ла айырыуса һуңғы йылдарҙа ҡатын-ҡыҙҙар хәрәкәте киң ҡолас алды. Ниндәй генә саралар, байрамдар уҙғармай улар, бер генә иҫтәлекле ваҡиға ла билдәләнмәй ҡалмай.

Йырлайҙар ҙа, бейейҙәр ҙә...

Уларҙың онотола барған йола­ла­рыбыҙҙы тергеҙеүгә, милли тра­дицияларыбыҙға таянып, йәш быуынды тәрбиәләүгә индергән өлөш­тәре баһалап бөткөһөҙ ҙур. Имен булмаған ғаиләләр, эскән кешеләр менән тәрбиәүи эш алып барыуҙа, төрлө проблемаларҙы хәл итеүҙә лә уларҙың тырышлығы бар.

Ошо көндәрҙә, “Атайсал” проек­тына ярашлы, Учалы тау-байыҡ­ты­рыу комбинаты ярҙамында пред­приятиеның йәмле Ҡалҡан күле бу­йында урынлашҡан Валентина Терешкова исемендәге балалар лагерында “Ҡалҡан йондоҙлоғо” тигән ҡатын-ҡыҙҙар фестивале уҙ­ға­рылды. Ике көн барған сара эш­мә­кәрлектең төрлө даирәһендә шө­ғөлләнгән ике йөҙҙән ашыу гүзәл затты бергә тупланы.

Фестиваль ҡунаҡтарын сәләм­ләп, район хакимиәте башлығының социаль сәйәсәт буйынса урынба­ҫары Гүзәлиә Шәғәлина һуңғы йылдарҙа ҡалала ғына түгел, ауыл­дарҙа ла ҡатын-ҡыҙҙар ойошмала­рының әүҙемләшеүен билдәләне, ойошма рәйесе, Тау-байыҡтырыу комбинатының социаль проекттар идаралығы начальнигы Гүзәл Лоҡмановаға һөҙөмтәле эше өсөн рәхмәт һүҙҙәре еткерҙе.

Фестивалдең беренсе көнөндә гүзәл зат сәхнәнән үҙ һөнәрен күр­һәтте. Ахун, Илсеғол, Ҡалҡан, Иман­ғол, Һәйтәк, Сәфәр, Учалы, Ҡу­наҡбай ауылдары, Рудник ҡаса­баһы ҡатын-ҡыҙҙар советтары ағза­лары башҡорт бейеүҙәре менән сығыш яһаны, рысайҙар – испан, өргөндәр – фарсы, ҡаланың “Силуэт” студияһында шөғөллә­неүсе­ләр грузин бейеүҙәрен башҡарҙы, ә илселәр һәм ҡаланың “Зумба” төркөмө хәҙерге заман бейеүҙәрен тәҡдим итте. Ҡорамалар, башҡорт йырҙарын оҫта башҡарып, тамашасы һөйөүен яуланы, миндәктәр иһә хәрби бейеүҙәре менән һоҡлан­дырҙы. Ғөмүмән, һәр сығыш дәррәү алҡыштарға күмелде.

Фестиваль икенсе тапҡыр уҙға­рылды, быйыл унда ҡатнашыу­сылар тағы ла күбәйгән, дүрт ауыл биләмәһе ҡатын-ҡыҙҙар ойошмалары беренсе тапҡыр ҡатнашты.

– Беҙҙең ауылда һүнеп бөткән ойошма, күптән түгел яңы һулыш алып, әүҙем эшмәкәрлек башланы. Фестивалгә етди әҙерләндек, концерт сығыштарына репетициялар уҙғарҙыҡ. Сара иҫ киткес юғары кимәлдә ойошторолған, башҡа ауыл биләмәләренән килгән әхи­рәттәр менән танышып аралаш­тыҡ, уларҙа ҡатын-ҡыҙҙар ойошма­һының нисек эшләүе тураһында мәғлүмәт алдыҡ. Байрамда ҡатна­шы­уыбыҙға бик шатбыҙ, – тип тәьҫораттары менән уртаҡлашты сарала тәүгә ҡатнашҡан Туңғатар ауыл биләмәһе ҡатын-ҡыҙҙар ойошмаһы ағзалары.

Ике сәғәтлек бай йөкмәткеле сығыштарҙан һуң, Рәсәй халыҡта­рының мәҙәни мираҫы йылына арналған флешмоб ойошторолдо – ҡатын-ҡыҙҙар, ҡулға-ҡул тотоноп, республикабыҙ символы – ете тажлы ҡурайҙы кәүҙәләндерҙе.

Мөғжизә бар ул!

Кисен фестивалдә ҡатнашыу­сыларҙы тағы ла ҡыҙыҡлыраҡ сара көтә ине. Матурлыҡ салоны, дизай­нерҙар, стилистар урындарҙа ойош­ма рәйестәре бурыстарын үтәгән ун ҡатын-ҡыҙҙан бер нисә сәғәт эсендә ысын мәғәнәһендә мөғ­жизә яһаны. Яңы прическалы, модалы кейенгән, оҫталар ярҙа­мында тиҫтә йылға йәшәргән һы­лыу­ҡайҙар көслө алҡыштар оҙатыуында сәхнәгә сыҡҡас, күптәр әхирәттәрен хатта танымай торҙо.

– Был минең өсөн көтөлмәгән сюрприз булды. Бер аҙна элек фотомды, буй, бил үлсәмемде һорап алғайнылар, берәй уйын уҙғарыу өсөндөр, тип уйланым. Бында килгәс кенә “Яңырыу” проектында ҡатнашасағымды әйттеләр. Башта юғалып ҡалдым, килешкән кейем һайлай алырҙармы, минең йәшемә тура килерҙәй образды табырҙар­мы, кеше алдында оятҡа ҡалмаһам ярар ине тигәнерәк һорауҙар тын­ғылыҡ бирмәне. Борсолоу­ҙарым юҡҡа ғына булған икән, яңы ҡиә­фәтем шул тиклем үҙемә оҡшаны. Оҙонлоғо тубыҡтан аҫтараҡ, заманса, сифатлы туҡыманан тегел­гән күлдәк тап миңә үлсәп тегелгән кеүек булды. Гүзәллек тыуҙырған оҫталар миңә прическа, макияж эшләү серҙәрен өйрәтте. Гардероб һайлау, бит тиреһен дөрөҫ тәрбиә­ләү алымдары буйынса кәңәштәр ҙә алдым. Ә был кейемдәрҙең проектта ҡатнашыусыларға бүләк итеп бирелгәнен белгәс, шатлығымдың сиге булманы, – тип тәьҫорат­тарын уртаҡлашты 33 йыл мәҙәниәт өлкәһендә эшләгән өс бала әсәһе, Миндәк ҡатын-ҡыҙҙар советы рәйесе Фәриҙә Фәтҡуллина.

Фестивалдең беренсе көнө “Ләй­сән” халыҡ бейеүҙәре ансам­бле­нең сығышы, күңелле дискотека һәм Ҡалҡан күлен аллы-гөллө төҫтәргә мансып атылған фейерверк менән тамамланды.

Белгән өйрәтә, белмәгән өйрәнә

Икенсе көн дә ваҡиғаларға бай булды. Ҡатын-ҡыҙҙар өсөн һигеҙ майҙансыҡта оҫталыҡ дәрестәре ойошторолдо. Иртәнге аштан һуң быуындарҙы яҙып алыр өсөн бары­һы ла “Фитнес-зумба” майҙансы­ғына йыйылды. Әйткәндәй, спорт күнекмәләренә, зумба бейеүе хәрәкәттәренә төшөндөрөү төрлө йәш үҙенсәлектәрен иҫәпкә алып башҡарылды.

Һуңынан төркөмдәргә бүленеп, бирелгән маршрут буйынса башҡа оҫталыҡ дәрестәренә йүнәлделәр.

“Фотоға төшөрөү” майҙансығын­да барыһы ла телефон камера­һына дөрөҫ итеп фотоға төшөрөү буйынса күнекмә алды.

– Балалар баҡсаһында оҙаҡ йыл­дар тәрбиәсе булып эшләйем. Йыш ҡына иртәлектәр, уйын йәки башҡа саралар барышында ата-әсә­ләр балаларын фотоға төшө­рө­үем­де һорай. Үҙем дә тәбиғәт ҡо­сағында булған саҡта ҡаба­лан­маҫ мәлдәрҙе иҫтәлеккә ҡалды­рырға тырышам. Баҡтиһәң, теле­фонымдың фотоға төшөрә торған күп функцияларын белмәгән бул­ған­мын икән. Был тәжрибә миңә эшем­дә лә, тормошомда ла ярҙам итә­сәк, – тип ҡыуанысын йәшер­мәне Учалы ауылынан килгән Резеда Дауышева.

Матурлыҡты тоя белеү генә тү­гел, уны барлыҡҡа килтереү – һәр гүзәл затҡа хас сифат. “Флорис­ти­ка” майҙансығында быны улар йәнә иҫбатланы. Ҡатын-ҡыҙҙар еләк-емештән, сәскәләрҙән, хатта аҙыҡ-түлектән букеттар яһарға өйрәнде. Һуңынан махсус көрөшкәләргә сәскәләрҙән үҙ ҡулдары менән теҙгән гөлләмәләр уларға бүләк итеп тапшырылды.

“Күп яңылыҡ астым”

“Психология” майҙансығында  “Ғаилә” үҙәге белгесе ҡатын-ҡыҙ­ҙар­ҙы махсус алым ярҙамында кө­сөргәнешле хәлдән арыныу юлдарына төшөндөрҙө. “Бәхетле булыр­ға нимә ҡамасаулай?” тигән темаға лекция-тренинг та ҙур ҡыҙыҡһыныу уятты.

– Үҙем өсөн күп яңылыҡ астым, байтаҡ һорауға яуап алдым. Психолог ҡатын-ҡыҙҙар өсөн тормош ҡиммәттәренең асылы тураһында һөйләне. Үҙ-үҙеңде яратыу менән эгоизм араһындағы айырманы асыҡ­ланы. “Ҡатын-ҡыҙ үҙенә күбе­рәк иғтибар бирһә, ул үҙен ғәйепле һанай. Улай булырға тейеш түгел. Гүзәл зат үҙе йәшәгән мөхиттә киң­лек барлыҡҡа килтерә, тирә-яҡта­ғыларға кәйеф өләшә. Ул бәхетһеҙ икән, эргәһендәгеләр ҙә бәхетһеҙ була”, – тип аңлатты психолог. Дө­йөм алғанда, тормош­та күп нәмә беҙ­гә, ҡатын-ҡыҙҙарға, бәйле булыуын аңланым, файҙа­лы кәңәш­тәр ишеттем. Әлбиттә, мин уларҙы ғаиләмдә, эшемдә, башҡа кешеләр менән аралаш­ҡанда ҡуллана­саҡ­мын, – ти Иманғол ауылынан кил­гән өс ул әсәһе Гөлсәсәк Мулла­ғәләмова.

“Матурлыҡҡа йәш сик түгел” май­ҙансығына ҡатын-ҡыҙҙар би­ге­рәк тә ҙур теләк менән барҙы. Белгестәр уларға макияж серҙәрен өйрәтте, бит тиреһен дөрөҫ тәрбиә­ләү буйынса һәм башҡа кәрәкле кәңәштәр бирҙе.

– Был оҫталыҡ дәресе минең өсөн бигерәк тә файҙалы булды. Сер түгел, ауылда йәшәгән ҡатын-ҡыҙҙарҙың эше тауыҡ сүпләһә лә бөтөрлөк түгел, һәм үҙҙәрен ҡарар­ға йыш ҡына ваҡыттары ла етмәй. Белгестәр иртәнсәк тороп битте йыуғас та, күп ваҡыт сарыф итмәй генә, нисек итеп бит тиреһен тәр­биәләргә, ниндәй кремдар, битлек­тәр һайларға кәрәклеген өйрәтте. Ололар өсөн дә, йәшерәктәргә лә тире үҙенсәлектәрен иҫәпкә алып тәҡдимдәр, кәңәштәр бирҙеләр. Шәхсән үҙем был дәрестән күп яңылыҡ астым, – ти Ҡунаҡбай ауылы ҡатын-ҡыҙҙар ойошмаһы рәйесе, өс бала әсәһе Гөлфинә Йомағужина.

Һуңғы ваҡытта ароматерапия тип аталған дауалау-һауыҡтырыу ысулы билдәлелек яулай. Эфир майҙарының организм өсөн ыңғай тәьҫире фән тарафынан да иҫбат­ланған, психологтар ҙа был алымды кешенең психологик торошон көйләү өсөн оҫта ҡуллана. Ҡатын-ҡыҙҙар был майҙансыҡта ароматерапияны тормошта ҡулланыу бу­йынса белгестән кәңәштәр алды.

“Туҡыма әйберҙәр әҙерләү” майҙансығын бигерәк тә олораҡтар үҙ итте. Учалы ҡатын-ҡыҙҙары ҡул эштәренә бик оҫта. Йыл дауамында улар ҡорама ҡорау, тегеү, сигеү буйынса төрлө конкурстарҙа даими ҡатнаша. Ҡала һәм райондың “Оҫтабикәләр” ҡул эштәре түңәрә­ге етәксеһе Ольга Федотова ҡа­лала ғына түгел, ауылдарға сығып та ҡатын-ҡыҙҙарҙы мөғжизә тыуҙы­рырға өйрәтә. Был юлы һәр кем, аҡ тауарҙан синтепон, мулине ҡулланып, фәрештә ҡиәфәтендә ҡурсаҡ текте.

– Үҙебеҙ яһаған фәрештә-ҡурсаҡтарҙы, бәхет килтерһен, бә­лә-ҡазанан һаҡлаһын тип, үҙебеҙгә бүләк итеп бирҙеләр. Ҡайтҡас та, өйөмдөң иң түренә ултыртып ҡуясаҡмын. Миңә фестиваль шул тиклем оҡшаны, үҙемде ошо ике көндә иң бәхетле ҡатын-ҡыҙ тип тойҙом. Әхирәттәр менән рәхәт­ләнеп аралаштым, яңы дуҫтар таптым, күп нәмәгә өйрәндем. Сараны ойошторған ҡала һәм район ҡатын-ҡыҙҙар ойошмаһы рәйесе Гүзәл Лоҡмановаға, бағыусы Тау-байыҡтырыу комбинаты етәкселе­генә ҙур рәхмәт, – тип ҡыуанысын уртаҡлашты Һөйөндөк ауылынан килгән Гөлсара Камалова.

Оҫталыҡ дәрестәре “Вальс” майҙансығында тамамланды. Балалар һауыҡтырыу лагерының спорт стадионында олоһо ла, йәше лә һалмаҡ ҡына көй оҙатыуында вальс серҙәренә төшөндө. “Ҡалҡан йондоҙлоғо” үҙен ошо мәлдә бигерәк тә бәхетле хис иткән ҡатын-ҡыҙҙарҙың күҙҙәрендә лә балҡыған кеүек тойолдо.

Гүзәл ЛОҠМАНОВА,

Учалы районы ҡатын-ҡыҙҙар ойошмаһы рәйесе:

– XXI быуат ҡатын-ҡыҙҙар ойошмаһы – төрлө даирәлә шөғөл­ләнгән, төрлө ҡыҙыҡһыныуҙарҙы иҫәпкә алып барлыҡҡа килгән төркөмдәрҙе берләштергән ойошма. Беҙҙең ҡала һәм район ҡатын-ҡыҙҙар ойошмаһы ла тап шундай төркөмдәрҙән тора: берәүҙәр ҡул эштәре менән шөғөлләнә, икенселәр бейеү, йыр түңәрәктәренә йөрөй, спорт менән шөғөлләнә. Шуныһы ҡыуаныслы: сафтарыбыҙ йылдан-йыл арта.

Был сарала бер йыл эсендә башҡарылған эшебеҙгә йомғаҡ яһа­ныҡ, нимә уңышлы килеп сыҡты, нимә өҫтөндә тырышырға кәрәк, шуны асыҡланыҡ, киләсәккә пландар ҡорҙоҡ, аралаштыҡ, тәжрибә уртаҡлаштыҡ. Әлбиттә, ҡатын-ҡыҙҙарыбыҙ, ике көнгә булһа ла тормош мәшәҡәттәренән арынып, ял итһен, күңел асһын өсөн дә тырыштыҡ. “Ҡалҡан йондоҙлоғо”нан һуң кем­дер, бөгөн үҙен бәхетлерәк тойоп, башҡаларға ла йылы өләш­һә, проект үҙ маҡсатына өлгәште, тип әйтергә була. Фестивалде ойоштороуҙа финанс ярҙамы күрһәткән Дәүләт Йыйылышы – Ҡоролтай депутаты, Учалы тау-байыҡтырыу комби­натының генераль директоры Зәкәриә Ғибәҙуллинға ҡала һәм район ҡатын-ҡыҙҙар ойошмаһы исеменән сикһеҙ рәхмәтемде белдерәм.

-  Римма СОЛТАНОВА,
      Учалы районы