Ошо көндәрҙә элек “Башҡортостан” гәзитендә бергә эшләгән оло йәштәге коллегам менән һөйләшеп торҙом. Өлкән быуын кешеләренең әңгәмәһе шул бер тирәлә урала бит инде: “Беҙ ҡайһылай шәп булғанбыҙ, хәҙергеләр улай түгел...” Эйе, коллегамдың зары менән килешәм: элекке, беҙ эш башлаған замандағы һымаҡ, үҙ һөнәреңә бирелгәнлек, юғары камиллыҡҡа өлгәшергә ынтылыу юғыраҡ инде хәҙерге заман журналистарында. Ә беҙ һаман уларҙы үҙебеҙ, теге заманда ҡалғандар, менән сағыштырабыҙ. Әммә...
Бөгөнгө йәш коллегаларҙың ризаһыҙлыҡ тыуҙырған сифаттарының бер сәбәбе – уларға журналислыҡ серҙәрен тапшырыр остаздар ҙа юҡ, тиергә мөмкин бит! Кемдән өйрәнергә тейеш һуң йәш кеше беҙҙең һөнәрҙең бер ниндәй юғары уҡыу йортонда ла алып булмаған нескәлектәренә? Беҙ бит үҙебеҙ ҙә, “Башҡортостан” гәзите редакцияһына бөтөнләй сей килеш килеп, өлкән быуын журналистары, баш мөхәррирҙәр кеүек көслө остаздар ҡулында шымарҙыҡ табаһа. Юғары оҫталыҡ мәктәбе аша үттек һәм шуның менән бәхетлебеҙ ҙә. Ысынында бөгөнгө йәш журналистарға бындай мәктәп тураһында хыялланырға ғына ҡала. Шулай тинем өлкән коллегама. Ошо һөйләшеү “Башҡортостан” гәзитенең данлыҡлы эшмәкәрлек йылдарын иҫкә төшөрөп, кәлимә һүҙ әйтеүгә сәбәпсе булды.
Хеҙмәт юлым 1976 йылда Башҡорт дәүләт университетының филология факультетында V курста уҡып йөрөгәндә “Башҡортостан ҡыҙы” журналында башланды. Шул йылда мәшһүр шағирыбыҙ һәм шәхесебеҙ Рәми ағай Ғарипов менән ике ай ғына бер кабинетта ултырып эшләү минең булмышымда, артабанғы яҙмышымда тәрән эҙ ҡалдырғандыр, тим. Ошо аҙ ғына ваҡыт эсендә Рәми ағайҙан алған һабаҡтар журналислыҡ һөнәремде лә, донъяға ҡарашымды ла, йәшәйешемде лә мәғәнәле, рухлы бер йүнәлешкә көйләне. Шуға ла тәүге рухи остазым тип иҫәпләйем Рәми ағай Ғариповты.
1981–2002 йылдарҙағы хеҙмәт юлым “Башҡортостан” гәзите редакцияһы менән бәйле. Яҙмышыма рәхмәт: күңелемә, аң-зиһенемә журналист ҡомары һалынғас, уны ошо һөнәрҙәгеләрҙең иң кәттәләре, иң маһирҙары эшләгән оҫтаханала ғәмәлгә ашырыу бәхетен насип итте. Ул заманда, ысынлап та, оҫтаханаларҙың да оҫтаханаһы ине “Совет Башҡортостаны” редакцияһы. Рәшит Солтангәрәев, Хәсән Назаров, Сабир Шәрипов, Ризван Хажиев, Аҫылғужа Баһуманов, Ислам Мырҙабаев, Марсель Ҡотлоғәлләмов, Риф Тойғонов, Ғәтиәт Үзбәков, Дәүләт Мәһәҙиев, Әниф Бикҡолов, Шәүкәт Бикҡолов, Рәүеф Насиров, Абдрахман Йосопов, Заһир Исмәғилев, Аҡмал Саптаров кеүек танылған журналистар менән эшләргә насип булды. Ҡәләм оҫталығы, журналист табыштары, үҙ һөнәренә мөкиббән булыуҙары менән һоҡландырҙы улар. Беҙҙе, йәштәрҙе лә, шуға өйрәттеләр. Ғәтиәт, Әниф, Аҡмал ағайҙарҙың артыҡ талапсанлығы, бер аҙ ғына “мыжыҡ” булыуы елеккә лә үтеп ҡуя ине. Яҙған мәҡәләбеҙҙә бер өтөр генә етмәһә лә эләгә. Эшкә һуңлабыраҡ килеп инһәң йә мәҡәләңде ваҡытында яҙып өлгөртмәһәң, йәнә ҡыҙҙыралар. Йәш булғанбыҙ, был мыжыҡлыҡтың ниндәй шәп “шымартыу” ысулы булыуын да, журналист өсөн өтөр ҡуя белеүҙең, тәртип ҡалыптарына күнеүҙең дә мөһимлеген аңламағанбыҙ. Йылдар үткәс кенә иҫкә төшә: ҡайһылай кәрәк булған был мыжыҡлыҡ һәм... баш мөхәрриребеҙ Абдулла Исмәғилевтең “сыбыртҡыһы”.
Мөхәррир тигәндән. Егерме йыл буйы “Башҡортостан” гәзитендә баш мөхәррир булып эшләгән Абдулла Ғиниәт улын мин һәр ваҡыт үҙемдең остазым тип иҫәпләнем. Грамоталы яҙырға, бирелгән заданиены тиҙ үтәргә, журналислыҡ менән бергә тәржемәсе, корректор кеүек йәнәш һөнәрҙәрҙе лә үҙләштерергә, яуаплылыҡ, эҙләнеүсәнлек, теге йәки был мәсьәләне, ялыуҙарҙы, уҡыусылар хаттарын тикшергәндә алтын урталыҡта булыу кеүек мөһим сифаттарҙы үҙләштерергә тап ул ярҙам итте беҙгә.
Абдулла Ғиниәт улынан һуң тағы бер мәшһүр мөхәррир менән эшләү бәхете тәтене. Илдәге үҙгәртеп ҡороуҙар заманына тура килде Мансур Әнүәр улы Әйүповтың “Башҡортостан” гәзитенә эшкә килеүе. Уның идара итеү стиле бөтөнләй икенсе ине. Ул темалар, идеялар, фекерҙәр менән өйөп ташланы беҙҙе. Әрләмәне, шелтәләмәне, өгөтләмәне, маҡтай-маҡтай аңға баҫым яһаны. “Журналист замандан бер аҙым алда барырға тейеш” тигән талап ҡуйҙы яңы мөхәрриребеҙ. Бер ҡалыпҡа өйрәнгән оло быуындың үҙгәрештәрҙе, яңылыҡтарҙы аяҡ терәп ҡабул итергә теләмәүенә шаһит булынды шул саҡта. Ә беҙгә, йәштәргә, яңы һулыш, үҙгәрештәр оҡшай ине. Шуға ла Мансур Әнүәр улының талаптарына күнергә тырыштыҡ. Ул биргән заданиены үтәмәү, баш мөхәррир эргәһенә ниндәйҙер идеяһыҙ, фекерһеҙ инеү оят була торғайны. Иң мөһиме шул – “Совет Башҡортостаны” ул саҡта республикалағы иң ҡыҙыҡлы гәзиттәрҙең береһе булды. Уҡыусыларыбыҙға быға саҡлы ябыҡ булған темалар “ишеген” астыҡ, авторҙар ағымына күмелдек. Шулай, үҙгәрештәр дауылынан редакциябыҙ “карабын” бик оҫта, лайыҡлы алып сыҡты Мансур Әнүәр улы. Ул беҙҙе ваҡыты менән дыуамал, ваҡыты менән сабыр булырға, кәрәк икән, утҡа инергә, ләкин хәҡиҡәт тигән бөйөклөккә тоғро ҡалырға өйрәтте.
Мансур Әнүәр улынан һуң килгән мөхәрриребеҙ Тәлғәт Ниғмәтулла улы Сәғитов, беҙҙең ажғырлыҡты бер аҙ баҫып, теҙгендәрҙе тарта төштө. Аҡыллылыҡ, сабырлыҡ, башта барыһын да бизмәнгә һалып үлсәп, шунан ғына һығымта яһауҙы талап итте. Журналист өсөн былары ла бик мөһим. Бөгөн, ана, ҡайһы бер үҙәк баҫмалар, ҡыҙыу мәғлүмәттәр артынан ҡыуып, уның хәҡиҡәткә тап киләме-юҡмы икәнен дә тикшереп тормаҫтан, аҡ ҡағыҙ битен теләһә ни менән тултыра. Их, Тәлғәт Ниғмәтулла улы һымаҡ мөхәррир кәрәк ине ундай ҡыҙыу баштарға!
Мөхәррирҙәрем генә түгел, хеҙмәттәштәрем дә төрлө булды. Кеше ҡылыҡтары, мөнәсәбәттәре гөлләмәһе бит ул коллектив. Гөлләмәне һәр сәскә үҙенсә биҙәгән кеүек, коллективыңдағы һәр кеше лә үҙ төҫөн, үҙ тамғаһын һала күңелгә. Егерме йылдан ашыу иңгә-иң терәп эшләгән коллективыма, һәр кеменә рәхмәт тойғоһо һаҡлайым. Улар миңә дуҫлыҡ, тоғролоҡ, сабырлыҡ, изгелек, матурлыҡ, талантлылыҡ, маһирлыҡ өлгөһөн күрһәтте. Ике йөҙлөлөк, ярамһаҡланыу, битарафлыҡ, эшлекһеҙлек, даланһыҙлыҡ өлгөһө күрһәтеүселәргә лә рәхмәт, сөнки улар аша донъяла ошондай сифаттар, мөнәсәбәттәр барлығына, аҡты ҡаранан айырырға өйрәндем.
Гәзитемә рәхмәт. Ул бына 100 йылдан ашыу аҙашҡандарға юл күрһәтә, хаталарҙан арынырға ярҙам итә, күңелде нурландыра, изгелеккә дәртләндерә. Юҡҡа ғына “Гәзит үҙең белмәгән нәмә тураһында фекер йөрөтөргә, үҙең белмәгәнде белергә өйрәтә” тимәйҙәр. Ошо ролде бик шәп үтәгән саҡтары булды был гәзиттең. Һәр башҡорт ғаиләһенең өй түрендә, күңел түрендә булды ул.
Абдулла Ғиниәт улы эшләгән саҡта гәзитебеҙҙең тиражын 106 меңдән ашыу данаға еткергәйнек. Шул кимәлде байтаҡ ваҡыт тотоп тора алдыҡ. Редакция үҙенең уҡыусыларынан, дуҫтарынан көн һайын йөҙәрләгән хат ала ине. Ул хәбәрҙәр йә гәзит биттәрендә донъя күрә, йә хат эҙенән журналист юлға сыға, һәр хәлдә, бер генә яҙма ла яуапһыҙ ҡалмай торғайны. Ике яҡлы ошондай бәйләнеш арҡаһында, журналист та, уҡыусы ла битарафлыҡтан азат булғанға ла гәзитебеҙ йөкмәткеле, үтә уҡымлы ине. Һәр саҡ абруйлы баҫма булды “Башҡортостан”ыбыҙ. Һәм һәр ваҡыт ошо данды тотоп торорға тейеш тә, сөнки ул – беҙҙең төп милли баҫмабыҙ, маяғыбыҙ.
- Гөлфиә ЯНБАЕВА