Водород әсетмәһе ярҙамға килер

Водород әсетмәһен үҫентеләр ҙә ярата икәнен күптәр белмәйҙер, моғайын. Гөлдәрҙе һәм үҫентеләрҙе ашлау, орлоҡтарҙы сәсер алдынан эшкәртеү өсөн иң ҡулайлыһы ул.

Һәйбәт антисептик булараҡ, ул төрлө микроорганизмдар һәм инфекциялар менән көрәшә, ерҙе зарарһыҙландыра. Тағы ла бер һәйбәт яғы – ерҙе кислород менән һуғара. Был айырыуса үҫенте­ләрҙең тамырына файҙалы, ти Рәсәй ауыл хужалығы үҙәге агрономы Фирҙәүес Аҫылбаева.

– Орлоҡтарҙы сәсеүгә әҙерләү өсөн, уларҙы 40 минутҡа водород иретмәһенә батырып ҡуйырға кәрәк. Ваҡыты үткәс, орлоҡто һыулы сепрәк йә марляға һалып, бер тәүлек самаһы тотабыҙ. Һуңынан уларҙы сәсергә кәрәк. Был алымды ҡулланғанда, орлоҡтарҙың барыһы ла шытасаҡ һәм үҫентеләр ҙә 3-4 көнгә иртәрәк сығасаҡ.

Водород әсетмәһен ашлама итеп ҡулланғанда, бер литр һыуға ике аш ҡалағы 3 процентлы шыйыҡсаны алып, һәйбәт итеп болғатабыҙ ҙа әҙ-әҙләп һибәбеҙ. Бындай туҡландырыуҙы аҙна­һына бер тапҡыр эшләргә була. Был ысул үҫентеләрҙе күп кенә ауырыуҙарҙан һаҡларға ярҙам итер, – ти белгес.

Шулай уҡ бер литр һыуға бер аш ҡалағы шыйыҡсаны һалып, үҫенте һәм гөлдәргә пульверизатор ярҙамында һиптереп сығырға була.

Был ашламаны помидор, борос, баклажан айырыуса яратыр.

Агроном Айһылыу Камалетдинова орлоҡто ергә төртөр алдынан уны бер аҙ марганцовка йәки гумат иретмәһендә тотоп алырға кәңәш итә.

Иң тәүҙә орлоҡто зарар­һыҙландырыу сараһы үткәреү мотлаҡ. Иң һөҙөмтәле алым – калий перманганаты (марганцовка) иретмәһе. Бер литр һыуға 10 грамм марганцовка һалырға (ҡуйы шәмәхә төҫөндә булырға тейеш), орлоҡтарҙы 15-20 минут шунда тотоп, һыу менән сайырға. Артабан 200 мл һыуға ике-өс тамсы “Гуми” кеүек биопрепарат өҫтәп, орлоҡтарығыҙҙы ошо ҡатнашмала бер нисә сәғәт тотоп алһағыҙ, улар “рәхмәт” кенә әйтер. Был сара орлоҡтарҙы биологик әүҙем матдәләр менән байыта, көс бирә, сөнки шытым сығарыу, орлоҡтоң тышын ярыу, яҡтыға килеп сығыу өсөн бик күп энергия талап ителә, – тип кәңәш бирә Айһылыу.

Орлоҡто сәсер алдынан туп­раҡ ҡатнашмаһы әҙерләү шарт, уны һатып алырға йәки үҙаллы эшләргә мөмкин. Тупраҡты йәшелсә баҡсаһынан алмағыҙ, унда сир таратыусы микроорганизмдар һәм әлегә йоҡлап ятҡан ҡоротҡостар күп.

Ҡыяр үҫентеһе өсөн еңел тупраҡ (яҡынса 50%), йылға ҡомо (10-15%), торф (20-30%) һәм таҙа ағас онтағы (10-15%) алына. Уларҙы яҡшы итеп бутарға кәрәк.

Бүрткән орлоҡто сәскәс, йылы һыу ҡойорға һәм шытымдар сыҡҡансы 22-25°С температура режимын һаҡларға кәрәк. Әгәр температура 16°С-тан түбән булһа, орлоҡтоң сыҡмауы, сереүе ихтимал. Шытымдар күренгәс, температураны 19-21°С арауы­ғында тотоу кәңәш ителә.

Лилиә НУРЕТДИНОВА