Балаларҙың йәйге ялы етә

Йәй еткән һайын балаларҙың ялы көнүҙәк мәсьәләгә әйләнә. Лагерға юлламаны нисек һайларға? Ғаилә менән ҡайҙа ял итергә? Балалар ялы кешбэгы нимә ул? Ғөмүмән, йәйге ялға әҙерлек нисек бара? Ошо һәм башҡа һорауҙар барлыҡ ата-әсәне (законлы вәкилдәрҙе) борсой.

Файҙалы, хәүефһеҙ һәм отошло булһын

Күптән түгел Башҡортостан юлдаш телеканалында барған тура эфир­ҙа – брифингта тап ошо мәсьә­ләләр ҡаралды. Сараны “Башинформ” мәғлүмәт агентлығының баш мөхәррире Руслан Шәрә­фет­динов алып барҙы, һорауҙарға республиканың мәғариф һәм фән министры Айбулат Хажин, эшҡы­уарлыҡ һәм туризм министры Рөстәм Афзалов, “Роспотребнадзор”ҙың Башҡортостан буйынса идаралығы етәксеһе Анна Казак яуап бирҙе.

Һис шикһеҙ, балалар ялының хәүефһеҙ, файҙалы, хәтерҙә ҡа­лыр­лыҡ булыуы мөһим – быларҙың барыһы ла өлкәндәр тарафынан тәьмин ителергә тейеш, шуға күрә ата-әсәләр мәсьәләгә етди ҡарарға бурыслы.

Әйткәндәй, быйыл балаларҙың йәйге ялы һәм һауыҡтырыу өсөн республика бюджетынан 1,8 миллиард һум тирәһе аҡса йүнәл­тәсәктәр. Былтырғы осор менән сағыштырғанда, яҡынса 280 миллион һумға күберәк.

Балаларҙың ялын һәм уларҙы һауыҡтырыуҙы ойоштороу буйынса реестрҙа 1547 ойошма теркәлгән, был 2021 йыл менән сағыш­тырғанда 84-кә күберәк. Һайлау өсөн ҡала янында 95 лагерь, 815 көндөҙгө лагерь, 580 хеҙмәт һәм ял лагеры, 53 махсуслаштырылған (профилле) балалар лагеры һәм өс палатка лагеры бар.

Мәғариф һәм фән министры Айбулат Хажиндың белдереүенсә, быйыл лагерҙарҙа 25 кеше – 13,6 мең педагог, мәғариф өлкәһенә ҡараған 2,9 мең етәксе һәм белгес, 1,7 мең медицина хеҙмәткәре һәм башҡалар эшләйәсәк. Уларҙың ошоға ярашлы квалификацияһы һәм белеме бар.

Тағы шул иғтибарға лайыҡ: Башҡортостан 2021 йылда ғәмәлдә булған лагерҙар һаны буйынса Волга буйы федераль округында икенсе урында ине. Быйыл ялдың бөтә төрҙәренә 400 мең бала йәлеп ителеүе көтөлә. Был – мәктәп йәшендәгеләрҙең 78,6 проценты.

Был хаҡта белеү ҡамасауламаҫ

Cтационар лагер­ҙар­ға юллама хаҡын компен­сация­лау­ҙың ике төрө булдырылған. Берен­сеһе – республика компенсацияһы, юлла­маның 70 проценты. Икенсеһе – балалар турист кешбэгы про­граммаһы буйынса юллама алған­дарға 30 процент ташлама. Шуны­һы мөһим: Башҡортостанда бер юлы федераль һәм төбәк льготаларынан файҙаланырға мөмкин.

70 процент ташламанан файҙа­ланыу өсөн ата-әсәгә (законлы вә­килгә) rest.edu-rb.ru сайтында теркәлергә, артабан унда лагерҙы, үҙегеҙгә отошло сменаны һайларға, ғариза яҙып ҡалдырырға кәрәк. Ошо­ларҙы атҡарғас, бала белем алған урынындағы мәғариф бүлегенә мөрәжәғәт итеп, ғаризаны раҫлау йәки уны яҙыу, ата-әсә иғәнәһен (70 процент льготаны иҫәпкә алып) түләү, юлламаны барып алыу талап ителә.

Башҡортостанда ҡала янындағы лагерға путевка түбәндәге осраҡ­тарҙа бирелә:

l лагерь Башҡортостан Рес­пуб­ликаһының һауыҡтырыу ойошмалары рәсми реестрында тер­кәл­гән булырға тейеш;

l лагерға 15 йәшкә тиклемге бала барһа;

l лагерҙа Башҡортостан Рес­публикаһының дөйөм белем би­реү ойошмаһы уҡыусыһы ял итеү мөмкинлегенә эйә;

l бала ял итәсәк сменаның оҙайлылығы 21 көндән артмай.

Ата-әсәләрҙең кешбэк программалары тураһында хәбәрҙар булыуы мөһим, сөнки улар ғаилә бюд­жетын экономияларға мөмкин­лек бирә.

Әйткәндәй, тотош Рәсәйҙә бала­лар турист кешбэгы програм­маһын тормошҡа ашырыуын дауам итә. Ул – “Туризм һәм ҡунаҡсыллыҡ индустрияһы” милли проекты сара­ларының береһе. Был программала Башҡортостан Республикаһы ла әүҙем ҡатнаша. Брифингта эш­ҡыуарлыҡ һәм туризм министры Рөс­тәм Афзалов республика хал­ҡы­ның ошо программаларҙан фай­ҙалана алыуы хаҡында һөйләне.

– Быйыл балаларҙың лагерҙағы ялы өсөн кешбэкты түләүгә Рәсәй Хөкүмәте 7,5 миллиард һум аҡса бүлде. Был күп балаға ял итеү мөмкинлеген бирә. Иң мөһиме – ата-әсәләр юллама хаҡының бер өлөшөн ҡайтара ала. Федераль программа буйынса уның 50 процентын кире ҡайтарырға мөмкин, әммә 20 мең һумдан ашмаған күләмдә алып була, – тине ул.

Был программала ҡатнашыусы­ларҙың тулы исемлеге һәм тәҡдим­дәр менән мирпутешествий.рф сайтында танышырға мөмкин. Иң мөһиме – һеҙ һайлаған лагерҙың үрҙә әйтеп үтелгән программала ҡат­нашыу-ҡатнашмауын тикше­рергә онотмағыҙ. Бындай юлла­маларҙы 31 авгусҡа тиклем һатып алырға мөмкин.

Бөтәһе лә контролдә тотола

“Роспотребнадзор”ҙың Башҡорт­ос­тан буйынса идаралығы етәксеһе Анна Казак йәйге лагерҙарҙың даими тикшерелеүе, балаларҙың туҡ­ла­ныуы һәм уларҙың ныҡлы кон­тролдә тотолғанын белдерҙе. Ул: “Балағыҙ барасаҡ лагерҙы рәсми реестрҙа мотлаҡ тикшерегеҙ”, – тине.

Сара барышында Өфө райо­нындағы “Огонек”тан, шулай уҡ баш­ҡа лагерҙарҙан да сюжеттар күрһәтелде. Бынан тыш, һаулығы буйынса мөмкинлектәре сикләнгән, ауыр тормош хәлендә ҡалған балаларҙың ялы тураһында ла һөйләшеү булды. Шулай уҡ һыуҙағы хәүефһеҙлек, ҡағиҙәләрҙе теүәл үтәү мәсьәләһе лә күтәрелде.

Күмертау вице-мэры Татьяна Ли­хачева 2014 йылда уларҙа аҙ сығым талап иткән ял төрө хаҡында һөйләне, мәҫәлән, айырым ижади майҙансыҡтар булдырылған. Ҡала янындағы лагерҙарға бара алма­ған­дарға тап ошонда ял итергә мөмкин.

“Әйткәндәй, бындай парк фи­лиал­дары Мәскәү һәм Ростов өл­кәләрендә, Севастополь, Кронштадт, Тула ҡалаларында бар. Баш­ҡортостанда ошондай проект­тың барлыҡҡа килеүе хаҡында 2019 йылда Радий Хәбировтың Шишмә районына сәфәрендә һөй­ләшеү булғайны.

Айһылыу НИЗАМОВА.