“Раббыңдың ризалығы өсөн ҡорбан сал!”

“Раббыңдың ризалығы өсөн намаҙ уҡы һәм ҡорбан сал!” – тип бойоролған изге “Ҡөрьән Кәрим”дә. Әл-хәмдү лил-ләһ, һуңғы йылдарҙа изге ғәмәлде үтәгәндәр бермә-бер күбәйҙе. Был, әлбиттә, йәмғиәтебеҙҙең дингә яҡынайыуы, күркәм сифаттарҙың өҫтөнлөк ала барыуы хаҡында һөйләй. Хаҡ Тәғәләнең барлығына һәм берлегенә инаныуҙы, йомартлыҡты сағылдырған изге ғәмәлде башҡарған кеше Аллаһ алдында ҙур сауапҡа өлгәшә.

Быйыл Ҡорбан ғәйете 9 июлдә башланып, өс көн дауам итәсәк. Динебеҙ талаптарын үтәп, ҡорбан салырға ниәт иткән диндәштәре­беҙгә ошо ғәмәлде атҡарыуға бәй­ле кәңәштәр бирәбеҙ.

Ҡорбандың бер нисә төрө бар. Мәҫәлән, важиб тип аталғаны ғәйет мәлендә салына. Ғәмәлде байрам­дың өс көнөндә лә атҡарырға мөм­кин. Бынан тыш, “Шул эште йырып сыҡһам, ҡорбан саласаҡмын” тип әйткәнде йыш ишетәбеҙ. Аллаһ Тәғә­лә алдында ошолай һүҙ биргәс, вәғәҙә үтәлергә тейеш. Был “нәҙер ҡорбаны” тип атала. Уны салдыр­ған кешегә итте ашарға ярамай. Өҫтәүенә “шөкөр ҡорбаны” була. Тимәк, Аллаһ Тәғә­ләнең биргән ниғ­мәттәренә рәхмәт белдереү ғәмәле.

Ҡорбанлыҡҡа килгәндә, айырым ҡағиҙәләр бар. Мәҫәлән, Был мө­һим! кәзә малы бер йәшлек булыр­ға тейеш. Әгәр һимеҙ икән, алты айлыҡ һарыҡты салыр­ға рөхсәт ителә. Шулай ҙа уның да бер йәш­лек булыуы хәйер­лерәк. Һыйыр малы­ның иһә өс-биш йәшлеге һайланырға тейеш. Тағы ла шуны­һы бар: кәзә-һарыҡ бер кеше өсөн салынһа, һыйыр менән дөйә – етәүгә.

Малды ҡайҙан алырға? Борон, һәр кем үҙе күпләп мал тәрбиәләгән саҡта, бындай мәсьәлә бөтөнләй бул­маған. Ә яңы быуат башында, мәғлүм ки, ҡорбанлыҡ өсөн һарыҡ табыу шул ҡәҙәр ҙур проблемаға әйләнде. Һуңғы йылдарҙа иһә, әл-хәм­дү лил-ләһ, хәл яйға һалына баш­ланы. Ҡорбанлыҡ өсөн мал аҫ­раған фермерҙар ҙа бар хәҙер. Һарыҡ-кәзәне уларҙан да, ҡуй көткән бүтән кеше­ләрҙән дә һатып алырға мөмкин, тик ул уртаса һи­меҙлектә, етешһеҙлектәрҙән азат, ағзалары теүәл булырға тейеш.

Ғәмәл алдынан доға ҡылына, ҡуйҙы аҙапламаҫ өсөн бысаҡ яҡшы итеп үткерләнә. Мал салынғас, ите һәйбәт итеп һуйыла. Тиреһен хәйер итеп бирергә кәрәк. Ә инде ит, өс өлөш­кә бүленеп, тәүгеһе – үҙең һәм ғаиләң өсөн, икенсеһе туған­дар, ҡәрҙәштәр менән ризыҡланыу­ға ҡалдырыла, өсөнсөһө ҡорбан сала алмағандарға, өлкән йәштәге­ләргә, мохтаждарға таратыла. Шул саҡта ҡылынған ғәмәл хәйерле була.

Ҡыҙғанысҡа ҡаршы, ҡайһы саҡ ҡорбанлыҡтың бирелгән өлөшөнә риза булмаған кешеләр ҙә осрап ҡуя. Иттең ҡайһы ғына ере эләкһә лә, бер генә ҡабым насип булған хәлдә лә, шөкөр итергә тейешбеҙ. Олуғ Аҡмулла ла бит “Нәсихәт­тәр”ендә: “Дүртенсе ҡиммәт нәмә – шөкөр, тигән, ниғмәт­кә шөкөр­һөҙ­лөк – көфөр, тигән”, – тип бел­дергән. Аллаһ Тәғәлә тарафынан бирелгән һәр ниғмәтте риза булып ҡабул итеү зарур. Ә уларҙы һанай китһәк, осона сығыу мөмкин түгел. Ҡорбан итенән ауыҙ итеү ҙә – ошо иҫәптә. Әгәр ҙә был йәһәттән шөкөр итмәй башлаһаҡ, өлөштәрҙе үҙ-ара бүлешһәк, Аллаһҡа ризаһыҙ­лыҡ белде­реү тигән һүҙ була.

Борон ҡорбанлыҡтың бөтә өлөш­тәре лә эшкәртелгән. Бөгөн иһә ҡай­һы саҡта әрәм-шәрәм итеү осраҡтары бар: мәҫәлән, малдың башын, тиреһен, эс-ҡарынын таш­лай­ҙар. Исраф ҡылыуға юл ҡуйыр­ға ярамай. Булған ризыҡты әрәм итеү – гонаһ.

БЫЛ мөһим!

Кәзә малы бер йәшлек булыр­ға тейеш. Әгәр һимеҙ икән, алты айлыҡ һарыҡты салырға рөхсәт ителә. Шулай ҙа уның да бер йәш­лек булыуы хәйер­лерәк. Һыйыр малының иһә өс-биш йәшлеге һайланырға тейеш. Тағы ла шуны­һы бар: кәзә-һарыҡ бер кеше өсөн салынһа, һыйыр менән дөйә – етәүгә.

Дилбәр ИШМОРАТОВА